X-PRESS PEARL: ගිනි ගත් නැවේ අදුරු වළා අතරින් රිදී රේඛාවක් පෑදුනු ධීවර කාන්තාවෝ

“මේ වගේ වැඩක් හම්බ වුණ එක ඇත්තටම ලොකු දෙයක් අපිට. පිනක් ලැබුණා වගේ තමයි. ඇත්තටම උදව්වක් තමයි අපිට” මීගමුව පලඟතුරේ

පදිංචි ධීවර කාන්තාවක් වු මේරියන් සුභාෂිණි එලෙස බීබීසි සිංහල සේවයට විස්තර කළේ තම ජිවිතය හා බැඳී පවතින මහ මුහුදට සිදුවු විනාශයෙන් පසුව තම ප්‍රජාවට මුදලක් උපයා ගැනීමට ලැබුණ අවස්ථාව ගැනය.

මීට දෙවසරකට ඉහත විශාල සාගර විනාශයක් සිදු කරමින් ශ්‍රි ලංකා මුහුදු කලාපයේ ගිනි ගෙන දැවී ගිය X-PRESS PEARL නෞකාව නිසා මීගමුව හා අවට මුහුදු තීරයේ ප්‍රජාවට තම බඩ වියත රැක ගැනීමේ අරගලයට එල්ල වූයේ මරු පහරකි.

දැන් ඔවුන්ට එම ව්‍යසනයෙන් පරිසරයට වූ හානියත් තමන්ට වූ හානියත් යන දෙකම අවම කරගැනීමට හැකි අලුත් ජීවිකාවක් ලැබී තිබේ. ඒ අනුව මේරියන් සුභිෂිණි ඇතුලු වෙරළ තීරයේ ජිවත්වන ධීවර කාන්තාවන් හට වසර දෙකක පමණ කාලයක් තිස්සේ නැවෙන් මුහුදට එක් වු ප්ලාස්ටික් හා පිලිස්සී ගිය කොටස් එකතු කිරිමේ නිරත වේ.

සමුද්‍රීය පරිසර ආරක්ෂණ අධිකාරිය විසින් මෙම වැඩසටහන සඳහා තෝරාගෙන ඇති බහුතරය මුහුදුකරයේ දිවි ගෙවන ධීවර කාන්තාවන්ය.

නැවෙන් සිදුවු විනාශයෙන් අදටත් පීඩා විදින ඔවුන්ට එයින්ම අදායමක් උපයා ගැනීමට ලැබීම ආර්ථික අමාරුකම් ඇති මෙවැනි කාලයක මහත් අස්වැසිල්ලක් වී ඇතැයි ඔවූහූ පවසති.

X-PRESS PEARL නැව් ගිනි ගැනීමෙන් මුහුදට එකතු වී වෙරළට ගොඩගසන පිලිස්සී ගිය කොටස්, කුඩා ප්ලාස්ටික් කැබිලි හා ගින්නෙන් විනාශ වී වෙරළට ගොඩගසන පරිසරයට අහිතකර ද්‍රව්‍ය එක්කාසු කර පරිසර පද්ධතියෙන් ඉවත් කිරිම ඔවුන්ගේ රාජකාරියයි.

“ධීවර අයට මේ වගේ වැඩක් හම්බ වෙච්ච එක අපිටත් හොඳයි. ලංකාවට මේ වගේ හානියක් වෙලා තියෙන දෙයක් පිරිසිදු කරලා දෙන එක ගැනත් අපිට හරි ආඩම්බරයි.”

“ධීවර රස්සාවෙන් මේ වගේ ගාණක් හොයන්න බැහැ. අපි දවස ගාණේ වැඩ කරනවාට අපිට සල්ලි වැටෙනවා. ගෑනු කෙනෙක් හැටියට අපිට මේ වගේ රස්සාවක් හම්බ වෙච්ච එක ලොකු දෙයක් තමයි.” ව්‍යසනයක් මුත් එයින් සිය ජිවිකාවට ලැබෙන අත්වැල ගැන ඇය එලෙස බීබීසි සිංහල සේවයට පැහැදිලි කළාය.

මෙම කාන්තාවන් විසින් එකතු කරනු ලබන ප්ලාස්ටි ඇතුලු කොටස් සමුද්‍රීය පරිසර ආරක්ෂණ අධිකාරිය විසින් ලබා ගෙන ගබඩා කර ඇති අතර මුහුදු තීරය පිරිසිදු කරනු ලබන්නේ එම අධිකාරියේ අධික්ෂණය යටතේ ය.

මීගමුව ආසන්නයේ කණ්ඩායම් තුනක් විසින් මුහුදු තීරයේ ඇති අපද්‍රව්‍ය එකතු කරනු ලබයි. අපගේ කතා නායිකා මේරියන් සුභිෂිණි ඉන් එක් කණ්ඩායමකට නායකත්වය ලබා දෙන්නීය.

වෙරළෙන් ලබා ගන්නා මුහුදු වැලි කිහිප වරක් ගැරීමට ලක් කර අපද්‍රව්‍ය වෙන් කරගන්නා අතර ඉන් පසුව එම අපද්‍රව්‍ය වතුරට දමා අවශ්‍ය ප්ලාස්ටි ඇට හා පිලිස්සී ගිය කැබලි එක්කාසු කර ගනී.

“මුලින්ම එකතු කරන කාලේ අපි කිලෝ 80 ක් විතර එකතු කළා. දැන් වෙද්දි ඒක කිලෝ 5 කට වගේ අඩු වෙලා තියෙන්නේ. ඒක ලොකු ආඩම්බරයක් අපිට. ඉස්සර වෙරළේ පොළොව හරලා තිබ්බ දේවල් ඔක්කෝම ගත්තා. දැන් තියෙන්නේ රැල්ල එක්ක ආයේ ගොඩගහන දේවල් තමයි.”

දින 702 ක දී අපද්‍රව්‍ය මෙට්‍රික්ටොන් 1700 ක් එකතු කරයි

2021 මැයි මස 26 වැනිදා ආරම්භ කරන ලද මෙම වැඩසටහනට සෘජු සේවකයන් ලෙස ලියාපදිංචි වී ඇති ප්‍රමාණය 210 ක් වන අතර ඔවුන් බහුතරය මුහුදු තීරයේ දිවි ගෙවන X-PRESS PEARL නැව් ගින්න නිසාවෙන් පීඩාවට ලක් වු ප්‍රජාව වේ.

2023 වසරේ නොවැම්බර් 6 වැනිදා වන විට මුහුදු තීරය පිරිසිදු කිරිමේ දින 702 ක දී කලාප 6,263 ක පිරිසිදු කිරීම අවසන් කර ඇති අතර සමුද්‍රීය පරිසර ආරක්ෂණ අධිකාරියේ දත්තවලට අනුව එහිදි ඉවත් කරන ලද ප්ලාස්ටික් හා පිලිස්සී ගිය කොටස් ඇතුලු අපද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණය මෙට්‍රික්ටොන් 1700 කට ආසන්න යි.

දැනට මීගමුව හා හලාවත වෙරළ කලාපයේ පිරිසිදු කිරිමේ කටයුතු සිදුකරනු ලබන අතර කොළඹ වෙරළ කලාපයේ මීට පෙර පිරිසිදු කටයුතු සිදුකර ඇතිමුත් දැනට එය නවතා දමා ඇත.

වෙරළ තීරයේ සිදු කරනු ලබන නිරීක්ෂණ කටයුතු වලින් අනතුරුව එම කලාප තුළ අපද්‍රව්‍ය හඳුනාගතහොත් අවශ්‍යතාවය මත පිරිසිදු කිරිමේ කටයුතු සිදුකරනු ලබන අතර නිරීක්ෂණ කටයුතු අඛණ්ඩව සිදුකරනු ලබන බව සමුද්‍රීය පරිසර ආරක්ෂණ අධිකාරිය සඳහන් කළේය.

පරිසරයට වැඩිම හානියක් සිදු වූ ලෝකයේ විනාශකාරීම නෞකා අනතුර ලෙස හැඳින්වෙන X-PRESS PEARL අනතුරින් මෙරට සාගරයට සිදුවු හානිය අති මහත් ය. ඉන් වැඩිම පීඩාවට පත් වුයේ ද ධීවර ප්‍රජාවයි.

එම අනතුරින් පසුව ධීවර කටයුතු තහනම් කිරිම, මත්ස්‍ය සම්පත විනාශ වීම වැනි කරුණු නිසා පීඩාවට පත්වු ධීවර ජනතාව තුළින්ම පිරිසිදු කටයුතු සඳහා පිරිස් තෝරාගැනීම ඔවුන්ට සිදුවු ආර්ථික හානියට අස්වැසිල්ලකි.

මුහුදු තීරය හා වෙරළ ගැන ඔවුන් තුළ ඇති දැනුම නිසාවෙන් මෙම කටයුතු සිදු කිරිම තවදුරටත් පහසු වී තිබේ.
X-PRESS PEARL නැව් අනතුරින් මෙරට පරිසරයට සිදුව ඇති හානියට නැව් සමාගමෙන් ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 6.2 ක වන්දියක් ඉල්ලා සිංගප්පූරු මහාධිකරණය හමුවේ නඩු පවරා ඇත.

(BBC සිංහල සේවය)