සරණාගත කතුන් හා දැරියන්ට එරෙහි හිරිහැර කොවිඩ් රැල්ලෙන් ඉහලට

මාධ්‍ය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් එජා සරණාගත කාර්යාංශයේ (UNHCR) මහ කොමසාරිස් ෆිලිප්පෝ ග්‍රොන්ඩ් පසුගිය 25 වැනිදා පවසා සිටියේ මේ සම්බන්ධයෙන් තැති ගැන්වෙන සුළු වාර්තා ලැබෙමින් පවතින බව යි.

“සමීප සහකරුගේ ප්‍රචණ්ඩත්වය, ජාවාරම්, ලිංගික සූරාකෑම්, ළමා විවාහ ඇතුළු ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ හිංසන මගින් අවදානමේ සීඝ්‍ර වර්ධනයක් පෙන්නුම් කෙරෙන තැති ගැන්වෙන සුළු වාර්තා අපට ලැබෙමින් තිබෙනවා,” යැයි ඔහු පැවසුවේ ය.

අඩන්තේට්ටම්වල වර්ධනයක්

ස්ත්‍රී-පුරුෂභාවය මත පදනම් වූ ප්‍රචණ්ඩකාරී සිදුවීම්වල වර්ධනයක් අවම වශයෙන් රටවල් 27කින් වාර්තා වන බව එජා නියෝජිතායතන සහ රාජ්‍ය නොවන සංවිධානවල (NGO) ජාලයක් වන ගෝලීය ආරක්ෂණ පොකුර (GPC) නිවේදනය කර යි.

මානුෂිය අර්බුද අවස්ථාවල දී විපතට පත්වූවන්ට රැකවරණය ලබාදීම අරමුණු කරගත් මෙම ජාලය වැඩිදුරටත් වාර්තා කර සිටින්නේ ජීවිතය ගැටගසා ගැනීමේ උපාය මාර්ගයක් ලෙස ලිංගිකත්වය අලෙවි කිරීම හෝ හුවමාරු කිරීම අවම වශයෙන් රටවල් 20කින් වාර්තා වන බව යි.

“නිවස” අනාරක්ෂිත යි

වසංගතයෙන් දැඩි බලපෑම් එල්ලවීමට පටන් ගත් දින පටන් වයඹ දිග සහ නිරිත දිග කැමරුන් රාජ්‍යයෙන් වාර්තා වන ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ හිංසන සිදුවීම්වලින් සියයට 26ක් ළමුන් සම්බන්ධ ඒවා ය. ජනගහනයෙන් හතරෙන් එකක් පමණ අවතැන් වී සිටින මධ්‍යම අප්‍රිකානු ජනරජයේ සෑම පැයකට වරක්ම ලිංගභේදය මත පදනම් වූ හිංසනයක් වාර්තා වෙයි.

ඒ අනුව එරට සියයට 42ක් හිංසනයේ ගොදුරක් බවට පත්ව ඇත.

කොලොම්බියාවේ වෙසෙන වෙනිසියුලානු සරණාගතයන් සහ සංක්‍රමණිකයන් සම්බන්ධයෙන් ඉකුත් වසරේ පළමු කාර්තු තුනට සාපේක්ෂව මෙම වසරේ පළමු කාර්තු තුන ගත්කළ ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවී හිංසන ක්‍රියා සියයට 40කින් ඉහල ගොස් තිබේ.

ගෘහස්ත හිංසන දැනුම්දීම සඳහා වූ හදිසි ඇමතුම් අංකයට ලැබෙන ඇමතුම් ප්‍රමාණය ද කොලොම්බියාවේ සියයට 153කින් සහ සිම්බාබ්වේ හි සියයට 56කින් ඉහල ගොස් ඇත.

රෝහින්ග්‍යා සරණාගතයන් කඳවුරු ලාගෙන සිටින බංග්ලාදේශයේ කොක්ස් බසාර් ප්‍රදේශයේ, එම සරණාගතයන් සියයට 42ක් ආශ්‍රය කරගනිමින් සිදු කරන ලද සමීක්ෂණයකින් හෙළි වී ඇත්තේ කොවිඩ්-19 වෛරසයෙන් බලපෑම් එල්ලවූ දින පටන් කාන්තාවන්ට සහ දැරිවියන්ට “නිවසේ විසීම” වඩාත් අනාරක්ෂිත වී ඇති බව යි.

වෛරසය පැතිරීම වලක්වා ගැනීම සඳහා පනවා ඇති නීති, සංචරණ බාධක සහ ආර්ථික අපහසුතා හේතුවෙන් මානසික ආතති තත්ව වැඩි වීම නිසා සමීප සහකරු හිංසන සිදුවීම්වල ඉහළයාමක් ද දක්නට ඇති බව එම සමීක්ෂණයට සහභාගී වූවන් පැහැදිලි කර තිබේ.

එසේම, ළමා විවාහ මෙන්ම බලහත්කාරයෙන් විවාහ කරදීමේ සිදුවීම්වල ද වර්ධනයක් දක්නට ලැබෙන බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සරණාගත කාර්යාංශය ප්‍රකාශ කර යි.

ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවය මුල් කරගනිමින් සිදුවන හිංසනවලට ගොදුරුවන්නන් උදෙසා මනෝ-සමාජ සහයෝගය, විශේෂිත වූ සෞඛ්‍ය සේවා සහ රක්ෂාස්ථාන ආදිය ඇතුලත් සේවා කොවිඩ් වසංගත සමය තුල අනිවාර්ය සේවාවන් ලෙස පවත්වාගෙන යා යුතු බවත් රාජ්‍ය ආයතන, සිවිල් සමාජය, මානුෂිය කණ්ඩායම් සහ බලහත්කාරයෙන් අවතැන් කෙරුණු කාන්තාවන්, දැරියන්, පිරිමි ළමුන් තමන් විසින්ම එකට එක්කාසු කරගත් සාමුහික වැඩ පිළිවෙලක් මේ මොහොතේ අවශ්‍ය බව එම ආයතනය වැඩිදුරටත් කියා සිටියි.