පාසල ඇරී වැඩට යන මෙරට දරුවන්: ‘ඉගෙන ගන්නේ නැතුවත් බෑනේ රට යන්න’

සංවේදී සිත් පාරමින් හයක් හතරක් නොතේරෙන සිඟිති දියණියකට අමානුෂික ලෙස පහර දෙන හද කම්පා කරවන විඩියෝවක් සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ ප්‍රචාරය වීමත් සමග රට තුළ ළමා අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් යොමු විය.

කුමන හෝ හේතුවක් මත රැකියාවක් කිරිමට බල කෙරී ඇති ලෝක වාසි දරුවන්ට අද සුවිශේෂි වන්නේ ජාත්‍යන්තර ළමා ශ්‍රම විරෝධි දිනය හේතුවෙනි. මෙවර එහි ගෝලීය තේමාව වන්නේ “අපගේ කැපවීම් මත ක්‍රියා කරමු: ළමා ශ්‍රමය අවසන් කරමු!” යන්නයි.

ජාත්‍යන්තර කම්කරු සංවිධානයේ ගණන් බැලීමට අනුව 2020 වසරේ වාර්තා අනුව ලොව පුරා ළමුන් මිලියන 160ක් ශ්‍රමියන් ලෙස සේවයේ යෙදෙනු ලබයි. ඉන් මිලියන 63ක් ගැහැණු දරුවන් වන අතර පිරිමි දරුවෝ මිලියන 97ක් රැකියාවල නිරත වෙති.

දරුවන්ට පහර දෙන විට සංවේදී වන සමාජය ළමයින් ශ්‍රමකයින් වන විට කොතරම් සංවේදී දැයි අප තවදුරටත් සිතා බැලිය යුතුය.

හිටපු අමාත්‍ය රිෂාඩ් බදියුදීන්ගේ නිවසේ මෙහෙකාර සේවයේ යෙදෙමින් සිටිය දී පිලිස්සි මිය ගිය ඉෂාලිනි ජුඩ් දැරියගේ මරණය මෙරට ළමා ශ්‍රමියන් පිළිබඳ කතාවේ එක් පරිච්ඡේදයක් පමණි.

මහපාරේ හඳුන්කූරු හෝ කපුරු බෝල විකුණන දරුවන් හෝ ගරාජයක, කඩ පිලක සේවය කරන දරුවන් එදිනෙදා අපට කොතරම් හමුවෙනවා ද?

‘එන්ජින් එකක් ගලවලා හයි කරන්න වුනත් පුළුවන්’

තම ශ්‍රමය වගුරවමින් ගරාජයක රැකියාවේ නියුතු පාසල් දරුවෙකු මීගමුව ආසන්න ප්‍රදේශයකින් අපට හමුවුයේ මිතුරෙක් මාර්ගයෙනි. එම ප්‍රදේශයෙන් රැකියාවන්හි නිරත බොහෝ ළමුන් ප්‍රමාණයක් අපට සොයා ගත හැකි වුවත් ඔවුන් අප සමග කතා බහ කිරිමට මැලිකමක් දැක්වුවේය.

සුපුන් යැයි අපි නම් කරන ඔහුගේ අනන්‍යතාවය හෙළි නොකරන පොරොන්දුව පිට ඔහු හා කතා බස් කිරිමට ඔහුගේ පියාගෙන් ලද අවසරයෙන් මෙහි සටහන් කරමු.

“එන වැඩ ඕන එකක් කරනවා.එන්ජින් එකක් ගලවලා හයි කරන්න වුණත් පුළුවන්.” යැයි ගරාජයේ වැඩ කරමින් සිටිය දී මා මිතුරා කැඳවාගෙන ආ සුපුන් කතා බහ ආරම්භ කරමින් පැවසීය.

අවුරුදු 4ක් තිස්සේ පාසලෙන් පසු ගරාජයට

අප සුපුන්ව හමුවීමට යන විටත් ඔහු ගරාජයේ වැඩ කරමින් සිටි අතර දැනට වසර 4ක් තිස්සේ ඔහු තම නිවස ආසන්නයේ ඇති යතුරු පැදි අලුත්වැඩියා කරන ගරාජයක රැකියාව කරනු ලබයි.

සුපුන් පැවසු පරිදි ඔහුට දැනට රුපියල් 500ක දිනක වැටුපක් හිමි වන අතර පාසල් ගොස් පැමිණ හවස් වරුවේ සහ නිවාඩු දිනවල දී ඔහු ගරාජයේ රැකියාව කරනු ලබයි.

“දවසට 500ක් හම්බ වෙනවා. ඒක කැටේට දාලා එහෙම එකතු වුණාම පොතට දානවා.”

තමාගේ ආසාවට ගරාජයේ රැකියාවට ගිය මුල් කාලයේ දෙමාව්පියන්ගෙන් විරෝධයක් එල්ල වී තිබුණ ද ඔහු එය අත්හැරියේ නැත.

පාසල් යාම අත් නොහරින හේතුව

“ඕලෙවල් කරලා එහෙම්ම ඒලෙවල් කරනවා. එහෙම නැතිනම් බයිසිකල් හදන කෝස් එකක් කරලා රට යන්න හිතන් ඉන්නවා.”

වයස අවුරුදු 14ක් වන සුපුන් දැනට 10 වෙනි ශ්‍රේණියේ ඉගෙනුම ලබමින් සිටි. ඔහුගේ පන්තියේ ළමුන් 42 දෙනෙකු ඉගෙනුම ලබන අතර වාර විභාගවලින් ඔහු පන්තියේ 10 – 12 වැනි ස්ථාන හිමි කරගන්නා බව ද කියා සිටියේය.

සුපුන් පාසල් අධ්‍යාපනයේ නිරත වන්නේ ද විදෙස් ගත වීමට සුදුසුකම් සපුරා ගැනිමේ අරමුණ ඇතිවය.

“ඉගෙන ගන්නේ නැතුවත් බෑනේ රට යන්න. මුකුත් දන්නේ නෑනේ එතකොට.” යැයි පාසල් ගමන අත්නොහරින හේතුව ලෙස සුපුන් සඳහන් කළේය.

පාසලේ පාඩම් වැඩ කටයුතු රාත්‍රී කාලයේ දී සිදු කරන බව කී සුපුන් සෙල්ලමට ලැබෙන ඉඩ ගැන මෙසේ පැවසීය.

“හැමදාම සෙල්ලම් කරන්න බෑ ඉතින්. වැඩ නැති වෙලාවට හරි, වැඩ අඩු දවස් තිබුණොත් අහලා යන්න පුලුවන්. වැඩ තියෙන වෙලාවක ඉතින් යන්න බෑ එහෙම.”

ළමා ශ්‍රමිකයින් සම්බන්ධ වාර්තා මොනවාද?

සුපුන් මෙරට සිටින තවත් එක් ළමා ශ්‍රමිකයෙකු පමණි. බීබීසි සිංහල විසින් තවදුරටත් මෙරට ළමා ශ්‍රමකයින් සම්බන්ධව විස්තර සොයා බලනු ලැබීය.

“ළමා ශ්‍රමිකත්වය කියන්නේම ළමයාගේ දිවි පැවැත්මට, ආරක්ෂාවට සහ අධ්‍යාපනයට බාධාවක් වෙන ආකාරයෙන් එයාව වැටුප් ලබමින් හෝ නොලබමින් සේවයේ යෙදවීම තමයි අපි ළමා ශ්‍රමිකත්වය කියලා හඳුන්වන්නේ.” යැයි ජාතික ළමා ආරක්ෂක අධිකාරියේ සභාපතිවරයා පැවසීය.

ජාතික ළමා ආරක්ෂක අධිකාරියේ දත්තවලට අනුව 2024 වසරේ මේ දක්වා ළමා ශ්‍රමිකයින් සම්බන්ධව ලැබී ඇති පැමිණිලි සංඛ්‍යාව 50කි.

ළමා ශ්‍රමිකයින් සම්බන්ධයෙන් 2023 වසරේ පැමිණිලි 181කුත්, 2022 වසරේ පැමිණිලි 214කුත් ලැබී ඇතැයි එම අධිකාරියේ සභාපති ආචාර්ය උදය කුමාර අමරසිංහ කියා සිටියේය.

කම්කරු දෙපාර්තුමේන්තුවට 2024 මැයි 31 දක්වා ළමා ශ්‍රමිකයින් 32 දෙනෙකු ගැන පැමිණිලි ලැබී ඇත.

2023 වසරේ දී පැමිණිලි 87ක් මෙන්ම 2022 වසරේ පැමිණිලි 145ක් ලැබී ඇතැයි තොරතුරු දැනගැනීමේ පනතට අනුව කළ විමසීමකට ප්‍රතිචාර දක්වමින් එම දෙපාර්තුමේන්තුවේ කාන්තා හා ළමා කටයුතු අංශයේ එන්. ආර්. රණවක කොමසාරිස්වරියගේ අත්සනින් එවා ඇති වාර්තාවල සඳහන් වේ.

ළමයින් ශ්‍රමිකයින් ලෙස යෙදවීම ළමා අපයෝජනයක්

ළමයින් ශ්‍රමිකයින් ලෙස යොදා ගැනීම ළමා අපයෝජනයක් බව කී ආචාර්ය උදය කුමාර අමරසිංහ ඒ සම්බන්ධව ලැබෙන පැමිණිලි, ඒවා විභාග කිරිමට නෛතික බලය ඇති කම්කරු දෙපාර්තුමේන්තුව වෙත යොමු කරන බව කියා සිටියේය.

“ළමා ශ්‍රමිකත්වය අදාළව කම්කරු දෙපාර්තුමේන්තුවට යවන පැමිණිලිවලට නීතිය ක්‍රියාත්මක වෙනවාද කියලා නියාමනය කරන්න කටයුතු කරනවා. ඊට අමතරව මේ විමර්ශන කටයුතු හරියට කෙරෙනවාද කියලා ඒවාගේ ප්‍රගතියත් අපි නියාමනය කරන්න කටයුතු කරනවා.”

කෙසේ වෙතත් ලැබෙන පැමිණිලිවලට වඩා ප්‍රමාණයක් ළමුන් කම්කරුවන් ලෙස සේවයේ යෙදෙමින් මෙරට තුළ සිටිනු ඇති බවට ජාතික ළමා ආරක්ෂක අධිකාරියේ සභාපතිවරයා විශ්වාසය පළ කළේය.

“මේ වගේ ස්වාභාවය තමයි නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන ආයතනවලට වාර්තා වෙන ප්‍රමාණයට වඩා වැඩි වාර්තා නොවන ප්‍රමාණයකුත් තියෙනවා කියළා අපි හිතනවා.”

කම්කරු දෙපාර්තුමේන්තුවේ දත්තවලට අනුව ගෘහස්ත සේවය, අවන්හල්, කුඩා පරිමාණ ව්‍යාපාර මෙන්ම ස්පා, සැලුන්, මල් ශාලා ආදී සේවා සපයන ව්‍යාපාරවල සහ වතු ක්ෂේත්‍රය සඳහා මෙරට දරුවන් ශ්‍රමිකයන් ලෙස යොදා ගනු ලැබේ.

ළමයින් ශ්‍රමිකයන් සම්බන්ධව ජාතික ළමා ආරක්ෂක අධිකාරියේ 1929 අංකයට ඇමතීමෙන් පැමිණිළි කළ හැකි අතර එසේ නොමැති නම් තැපෑල, දුරකතනය හෝ කම්කරු දෙපාර්තුමේන්තුවේ ප්‍රධාන කාර්යාලයට හෝ ප්‍රදේශීය කාර්යාලවලට පැමිණ පැමිණිලි කිරිමේ හැකියාව පවතී.

BBC සිංහල සේවය