වසංගත සමයේ කටාරයේ විදේශීය කම්කරුවන්ට නිරා දුක්

කොරෝනා වසංගත ලොව පුරා පැතිරී ගිය වසරක මාස ගණනක් වැටුප් නොගෙවීම නිසා පීඩා විඳින සංක්‍රමණික කම්කරුවන් සිය ගණනක් පීඩාවට පත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් කටාර් බලධාරීන් ලොව මුල් පෙළේ ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් සංවිධානයක දෝෂ දර්ශනයට ලක්වී සිටී.

ලංකාවට වැඩිම විදේශ විනිමයක් උපයා දෙන විදේශගත කම්කරුවන් අතරින් බහුතරයක් ද සේවයේ නිරතව සිටින්නේ කටාර් රාජ්‍යයේ ය.

ශ්‍රී ලංකා විදේශ රැකියා නියුක්ති කාර්යාංශය පවසන පරිදි පසුගිය වසරේ රැකියා සදහා ශ්‍රී ලාංකිකයන් 203,000 ක් පමණ විදෙස් ගත වී තිබෙන අතර, ඉන් 150,000 කටත් වැඩි පිරිසක් ගොස් ඇත්තේ සවුදි අරාබිය, කටාර්, කුවේට් හා එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය වෙතයි.

කටාරයේ සේවයට පැමිණ සිටින විදේශිකයන් මුහුණ පා සිටින දුක්ඛිත තත්වය හෙළිදරව් කරන හියුමන් රයිට්ස් වොච් සංවිධානය (HRW) නිකුත් කළ අලුත්ම වාර්තාවකින් මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කරන සමාගම් ද නම් කර තිබේ.

එම තොරතුරු හෙළිදරව් වී ඇත්තේ විදේශගත ශ්‍රමිකයන් ලංකාවට ගෙන්නාගන්නා ලෙස විවිධ සංවිධාන ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුවෙන් දිගින් දිගටම ඉල්ලීම් කරමින් තිබියදීය.

හියුමන් රයිට්ස් වොච් සංවිධානය විසින් ගිය වසරේ සැප්තැම්බර් 28 වන දින කටාර් බලධාරීන්ට දැනුම් දී ඇත්තේ කටාර්හි ප්‍රමුඛ කොන්ත්‍රාත්කරුවකු ලෙස තමන් හදුන්වාගනු ලබන ‘ඉම්පීරියල් ට්‍රේඩිං ඇන්ඩ් කන්ස්ට්‍රක්ෂන් සමාගම’ හි අවම වශයෙන් සේවකයන් හාරසීයකටවත් මාස 10 කට වැඩි කාලයක් තිස්සේ වැටුප් ගෙවා නොමැති බවයි.

මෙම සමාගම කම්කරු අමාත්‍යාංශයේ තහනම් සමාගම් ලැයිස්තුවට ඇතුළත් කර, සමාගමට එරෙහිව නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග දියත් කර ඇති බවට කටාර් රජය විසින් දැනුම් දෙනු ලැබුවද, පීඩාවට පත්ව සිටින සේවකයන්ට තමන්ට හිමි වැටුප් මේතාක් ලැබී නොමැත.

මේ අතර කටාර්හි ගෘහස්ථ හා කාර්යාල පිරිසිදු කරන්නන් සපයන ආයතනයක් වන ‘ලලිබෙලා පිරිසිදු කිරීම් සහ සේවා’ ආයතනයෙහි සේවකයන් අට දෙනකු හියුමන් රයිට්ස් වොච් වෙත පවසා ඇත්තේ, 2020 වසරේ ජුනි මාසයේ සිට තමන්ට හිමි මාසික වැටුප් නොලැබුණු බවයි.

වැටුප් වෙනුවට ලලිබෙලා සමාගම විසින් ආහාර සහ ජලය ලබාගැනීම සඳහා සේවකයෙකුට කටාරි රියාල් 150 ක් (රුපියල් 7,500 ක් පමණ) බැගින් ලබා දී ඇති අතර, එය වුවද නිශ්චිත විධිමත් ක්‍රියාපටිපාටයකට අනුව සිදු කර නොමැත.

එම මුදලින් සිය දරුවන් නඩත්තු කිරීමේ නොහැකියාව එක් මාතාවක් විස්තර කර ඇත්තේ පහත අයුරිනි.

“මට ගෙදර පුතෙක් ඉන්නවා. මට මුදල් යවන්න බැරි නිසා ඔහු බඩගින්නේ” යි කෙන්යාවේ සිට පැමිණි ලලිබෙලා සේවකයෙක් හියුමන් රයිට්ස් වොච් වෙත පවසා තිබේ.

වැටුප් අපයෝජනයන්ගෙන් සංක්‍රමණික කම්කරුවන් ආරක්ෂා කිරීම සහ සංක්‍රමණික සේවකයන්ගේ වීසා බලපත්‍ර තම සේවායෝජකයන් සමඟ බැඳ තබන කෆාලා ක්‍රමය (Kafala) අහෝසි කිරීම සඳහා කැපවන බවට කටාර් රජය විසින්, ජාත්‍යන්තර කම්කරු සංවිධානයට (ILO) 2017 දී පොරොන්දුව සපුරා නැති බවට හියුමන් රයිට්ස් වොච් චෝදනා කරයි.

“කම්කරුවන්ට වැටුප් ගෙවීම සහතික කිරීමට කටාර් රජය අපොහොසත් වීමෙන්, කටාර් ප්‍රතිසංස්කරණ පිළිබඳ පොරොන්දු සහ යථාර්ථය අතර බලාපොරොත්තු සුන් වූ පරතරය අවධාරණය කෙරෙනවා,” යි හියුමන් රයිට්ස් වොච් හි මැද පෙරදිග නියෝජනය කරන මහම් ජාවයිඩ් ප්‍රකාශ කර තිබේ.

කම්කරු අමාත්‍යාංශය සහ පොලීසිය යන දෙපාර්ශවයම තමන්ගේ පැමිණිලි පිළිගත් නමුත් ඒවා ඉදිරිපත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් කිසිදු විභාගයක් නොපැවැත්වූ බව ITCC සේවකයන් ප්‍රකාශ කර සිටී.

කම්කරුවන්ට තර්ජන

ලලිබෙලා ආයතනය විසින් තමන්ට කටාර් හැඳුනුම්පත් නිකුත් නොකිරීම හේතුවෙන්, ආරාවුල් විසඳීමේ යාන්ත්‍රණය හරහා නොගෙවූ වැටුප් පිළිබඳ කම්කරු පැමිණිල්ලක් ගොනු කිරීමට තමන් ට නොහැකි වී ඇති බවයි එම කම්කරුවන් ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ.

කටාර් නීතිය යටතේ සංක්‍රමණික කම්කරුවන්ට වෘත්තීය සමිතිවලට බැඳීම හා වැඩ වර්ජනවලට සහභාගී වීම තහනම් කර ඇතත්, නිසි විසදුමක් නොලැබීම හේතුවෙන් කම්කරුවන් තමන්ට ගෙවිය යුතු වැටුප් ඉල්ලා විවිධ විරෝධතා පවත්වා ඇති අතර, එක් ITCC සේවකයෙක් පවසා ඇත්තේ , කටාර් පොලීසියේ අපරාධ සාක්ෂි හා තොරතුරු දෙපාර්තමේන්තුව (CID) එම විරෝධතා ස්ථාන වලට පැමිණ වැඩ වර්ජනය අවසන් කරන ලෙස බිය ගැන්වීමට උත්සාහ කළ බවයි.

“ඔවුන් පවසන්නේ අපි විරෝධතාවල ඡායාරූප හෝ වීඩියෝ සමාජ මාධ්‍යවල පළ කළ හොත් අපව සිරගත කරන බවයි.”

යම් සමාගමක් සිය සේවකයන්ට වැටුප් ගෙවීමට අපොහොසත් වන්නේ නම්, එවන් අවස්ථාවකදී කම්කරුවන්ට ඔවුන්ගේ වැටුප් ගෙවීම සහතික කිරීම සඳහා විශේෂයෙන්ම කටාර් රජය විසින්, “කම්කරු ආධාර සහ රක්ෂණ අරමුදලක්” 2018 දී පිහිටුවා ඇත.

එනමුත් ITCC සහ ලලිබෙලා යන සමාගම් දෙකෙහි වැටුප් නොමැතිව අසරණව සිටින කම්කරුවන්ට ප්‍රතිලාභ සැලසීමට එම අරමුදල යොදාගෙන නොමැති බවට හියුමන් රයිට්ස් වොච් චෝදනා කරයි.