1951 දී ඇති කළ එක්සත් ජාතීන්ගේ සරණාගත සම්මුතිය අනුමත කරන ලෙස ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් කොමිසන් සභාව රජයට නිර්දේශ කර තිබේ.
මෙම නිර්දේශය ඉදිරිපත් වන්නේ දෙමළ ධීවරයන් විසින් බේරාගත් මියන්මාරයේ සිට පැමිණ මුලතිව් හි ගුවන් හමුදා කඳවුරක රඳවා සිටින රොහින්ග්‍යා සරණාගතයන් සියයකට අධික සංඛ්‍යාවක ඉරණම ද අපැහැදිලි තත්වයක් තුළයි. මෙම කඳවුර තුළ අලුත උපන් බිලිඳකු ඇතුළු සරණාගතයන් 116 දෙනෙකු රඳවා සිටී.
මෙම රොහින්ග්‍යාවරුන්ගේ අනාගතය තීරණය කිරීමේදී ශ්‍රී ලංකාව ජාත්‍යන්තර සරණාගත සම්මුතියට අත්සන් කර ඇති පාර්ශවයක් නොවීම ගැටලුවක් බවට පත් වී ඇත.
එය අනුමත කරන ලෙස රජයට නිර්දේශ කරන අතරම, සරණාගතයන් ඔවුන්ගේ රටට ආපසු නොයැවීමේ ප්‍රතිපත්තිය ද මානව හිමිකම් කොමිසම විසින් අවධාරණය කර ඇත. මෙම ප්‍රතිපත්තිය, ශ්‍රී ලංකාවේ 2018 අංක 5 දරන බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීම්වලින් සියලු තැනැත්තන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා වූ ජාත්‍යන්තර සම්මුති පනතේ 18(1) වගන්තිය යටතේ සියලුම පුද්ගලයින්ට සහතික කර ඇත.
“ශ්‍රී ලංකා රජය 1951 සරණාගත සම්මුතිය, 1954 රටක් නොමැති පුද්ගලයන්ගේ තත්වය පිළිබඳ සම්මුතිය, සහ 1961 රටක් නොමැතිභාවය අඩුකිරීම පිලිබඳ සම්මුතිය අනුමත කළ යුතු අතර, ශ්‍රී ලංකාවේ දේශීය නීති පද්ධතිය තුළ සරණාගතයන් සහ රටක් නොමැති පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් සහතික කිරීම සඳහා කටයුතු කළ යුතුය.”
මියන්මාරය පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ ස්වාධීන, ජාත්‍යන්තර කරුණු සෙවීමේ මෙහෙයුම් වාර්තාව ඇතුළු විශ්වාසදායක වාර්තා විසින් බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීම්වලට ලක්වීම සම්බන්ධයෙන් රොහින්ග්‍යාවරුන් මුහුණ දෙන අවදානම පිළිබඳව පෙන්වා දෙන බව ද මානව හිමිකම් කොමිසම සඳහන් කර ඇත.
“මෙම සන්දර්භය තුළ, රොහින්ග්‍යා සරණාගතයන් මියන්මාරයට ආපසු යැවීම සම්බන්ධයෙන් කිසියම් තීරණයක් ගැනීමේදී බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීමේ අවදානම පිළිබඳව අර්ථාන්විතව සලකා බැලීමට ශ්‍රී ලංකා රජය දේශීය නීතියට අනුව බැඳී සිටින බව මානව හිමිකම් කොමිසමේ නිරීක්ෂණය වේ.”
මෙම සම්මුතිය අනුමත කිරීම සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකාවට දැඩි නිර්දේශ නිකුත් කිරීමට අමතරව, ශ්‍රී ලාංකික ජනතාව අතර රොහින්ග්‍යා ප්‍රජාවගේ තත්වය පිළිබඳව දැනුවත්භාවය ඇති කළ හැකි වන පරිදි මාධ්‍යවේදීන්ට රොහින්ග්‍යා සරණාගතයන් හමුවීමේ පහසුකම් සැලසීමට රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව පියවර ගත යුතු බව ද මානව හිමිකම් කොමිසම පවසා ඇත.
මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කරන පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම්වලට ගරු කරන ලෙස අදාළ සියලු දෙනාගෙන් ඉල්ලා සිටීම ද අනෙකුත් නිර්දේශවලට අතර වේ.
“රොහින්ග්‍යා සරණාගතයන් ආපසු යැවීම සම්බන්ධයෙන් ගන්නා ඕනෑම තීරණයක් ඇතුළුව රජයේ ඕනෑම ප්‍රතිපත්තියකට විරෝධතාවය දැක්වීමේ අරමුණින් මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයන්ට තම අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමට සහ සාමකාමී රැස්වීම් සංවිධානය කිරීමට සහ ඒවාට සහභාගී වීමට ඇති අයිතිවාසිකම්වලට ගරු කළ යුතුය. එවැනි සාමකාමී රැස්වීම් සංවිධානය කරන සහ ඒවාට සහභාගී වන මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයන්ට තර්ජනය කිරීමෙන්, බිය ගැන්වීමෙන්, හෝ හිරිහැර කිරීමෙන් රාජ්‍ය ආයතන වැළකී සිටිය යුතුය.”
විශේෂයෙන්ම දරුවන් ඇතුළු සරණාගතයන් වෙනුවෙන් ඇඳුම් පැළඳුම්, සනීපාරක්ෂක ද්‍රව්‍ය, සහ ඇතැම් ආහාර ද්‍රව්‍ය ඇතුළු ආධාර බාරගැනීමට සහ එම ආධාර ප්‍රමාදයකින් තොරව සරණාගතයන් වෙත ළඟා වීමට හැකි වන පරිදි යැවීමට ද මධ්‍යස්ථානයක් පිහිටුවන ලෙස ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවට සහ ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාවට මානව හිමිකම් කොමිසම නිර්දේශ කර ඇත.
රොහින්ග්‍යා සරණාගතයන් මුලතිව් හි ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදා කඳවුරේ රඳවා සිටින වාතාවරණයක් තුළ, ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවට සහ ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාවට ඉදිරිපත් වූ තවත් නිර්දේශයක් වූයේ, සරණාගතයන් අතර සිටින දරුවන්ගේ අවශ්‍යතා උපරිම ලෙස ආරක්ෂා කිරීම සහතික කිරීම සඳහා කාන්තා හා ළමා කාර්යාංශය ඇතුළු දරුවන්ගේ ආරක්ෂාව සහ සුභසාධනය පිළිබඳ විශේෂඥතාව ඇති රාජ්‍ය නිලධාරීන් වෙත නිතිපතා සහ අර්ථවත් ප්‍රවේශයක් ලබා දෙන ලෙස යි.
තවත් නිර්දේශයන් නිකුත් කරමින් මානව හිමිකම් කොමිසම අවධාරණය කළේ, සරණාගතයන් නිසි ලෙස පරීක්ෂා කිරීම සහතික කිරීමට සහ එම ක්‍රියාවලියේ ප්‍රතිඵලය අනුව ඔවුන්ව සරණාගතයන් ලෙස නිල වශයෙන් ලියාපදිංචි කිරීමට ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුව සහ ගුවන් හමුදාව ඔවුන්ට සරණාගතයන් පිලිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයට ඇතුළු අනෙකුත් විශේෂිත එක්සත් ජාතීන්ගේ ආයතන වෙත ප්‍රවේශය ලබා දිය යුතු බවයි.
කාන්තා සරණාගතයන්ගේ ආරක්ෂාව පිළිබඳව මානව හිමිකම් කොමිසමේ විශේෂ අවධානය යොමු වී ඇති අතර, ඔවුන්ගේ ආරක්ෂාව සහතික කිරීම සම්බන්ධයෙන් අදාළ නිලධාරීන්ට නිර්දේශයක් ද ඉදිරිපත් කර ඇත.
“මුලතිව් ගුවන් හමුදා කඳවුරේ සිටින කාන්තා සරණාගතයන්ට සෑම විටකදීම පුහුණු කාන්තා පොලිස් නිලධාරීන් හරහා ආරක්ෂාව ලබා දෙන බව සහතික කිරීමට ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුව සහ ශ්‍රී ලංකා පොලිසිය වහාම පියවර ගත යුතු අතර, සරණාගත කාන්තාවන්ට ප්‍රමාණවත් සනීපාරක්ෂක පහසුකම් ලබා දෙන බවට ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුව සහ ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාව සහතික විය යුතුය.”
කෙසේ වෙතත්, මෙම සරණාගතයන් මුලතිව් කඳවුරේ රැඳවීමට පෙර, ඔවුන් මිරිහාන සහ හබරණ බලා යන අතරතුර දී ආපසු හරවා තිබිණ. සරණාගතයන් නිරීක්ෂණයට ගිය ත්‍රිකුණාමල මහේස්ත්‍රාත්වරයා නියෝග කර තිබුණේ ඔවුන්ව මිරිහාන රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයට මාරු කර යවන ලෙසයි.
කෙසේ නමුත්, ත්‍රිකුණාමලයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරීවරයා විසින් ඔවුන් හබරණදී නතර කර මුලතිව් වෙත යවන ලදී. ඔවුන්ව ගුවන් හමුදා කඳවුරට යැවීම ‘අනපේක්ෂිත’ බව මානව හිමිකම් කොමිසම සඳහන් කර තිබූ නමුත්, ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරීවරයා විසින් මහේස්ත්‍රාත්වරයකුගේ නියෝගයක් වෙනස් කළේ කෙසේද යන්න කොමිසම් වාර්තාවේ පැහැදිලි කර නොමැත.
මානව හිමිකම් කොමිසම විසින් නිකුත් කරන ලද තවත් නිර්දේශයකින් කියැවෙන්නේ, විශේෂිත සුභසාධන අවශ්‍යතා ඇති පිරිමින්, කාන්තාවන්, සහ ළමයින්ට නවාතැන් පහසුකම් සැලසීමට සුදුසු ස්ථානයකට සරණාගතයන්ව යැවීම සඳහා ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුව පියවර ගත යුතු බවයි.
රොහින්ග්‍යාවරුන් රඳවා තබා ගැනීම ‘දැඩි ලෙස තාවකාලික’ පියවරක් විය යුතු බවත්, සරණාගතයකුගේ තත්වය සම්බන්ධයෙන් සලකා බලා තීරණයක් ගැනීමට අවශ්‍ය සීමාවට පමණක් විය යුතු බවත්, රටේ ඉහළම මානව හිමිකම් සංවිධානය විසින් නිකුත් කරන ලද තවත් නිර්දේශයක් හරහා අවධාරණය කෙරේ.
“එනිසා, සරණාගතයෙකු ව සරණාගතයන් පිලිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය විසින් නිසි ලෙස ලියාපදිංචි කර ඇති විට ඔවුන් රඳවා තබාගැනීමෙන් නිදහස් කළ යුතුය.”
Facebook Comments
