ජාත්‍යන්තර මැදිහත්වීමක් ඉල්ලා නැවත නැවතත් ඉදිරිපත් වන ඉල්ලීම් මධ්‍යයේ යුද සමයේ සිදු වූ සාහසික ක්‍රියා සම්බන්ධයෙන් සහ යුද්ධයෙන් බැට කෑ පුද්ගලයන්ට යුක්තිය සලසාදීමේ පන්දුව නැවතත් ශ්‍රී ලංකා රජයටම බාර දී තිබේ.
යුක්තිය ලබාදීමේ යාන්ත්‍රණයක් තුළට ජාත්‍යන්තර මැදිහත්වීම් ඇතුළත් කරගැනීම දැඩි ලෙස ප්‍රතික්ෂේප කරමින් ශ්‍රී ලංකාව දිගින් දිගටම පවසන්නේ නොවිසඳුනු ගැටළු දේශීයව විසඳීමට ඊට හැකියාව ඇති බවයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් තත්වය පිලිබඳව වාචික යාවත්කාලීන කිරීම ඉදිරිපත් කරමින් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිලිබඳ මහ කොමසාරිස් වොල්කර් ටර්ක් විසින් යුක්තිය ලබාදීමේ වගකීම ඊළඟට පත්වීමට නියමිත ආණ්ඩුවට බාර දී ඇත.
ශ්‍රී ලංකාව, සැප්තැම්බර් 21 වැනිදා ඊළඟ ජනාධිපතිවරයාව පත්කරගැනීමට නියමිතය.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිලිබඳ මහ කොමසාරිස්වරයා විසින් තවත් දින කිහිපයකින් සිය තනතුර බාරගැනීමට නියමිතව ඇති ජනාධිපතිවරයාට දැනට ඉටු නොකෙරූ පොරොන්දු ඉටුකිරීමේ කාර්ය පවරා ඇත. මීට පෙර බලයේ සිටි රජයන් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට ලබා දී තිබූ පොරොන්දු ඉටු කිරීමට අපොහොසත් වූ බව ජිනීවාහි පැවැත්වෙන 57වැනි කවුන්සිල සැසියට ඔහු විසින් ඉදිරිපත් කළ වාර්තාව හරහා බලයට පැමිණීමට නියමිත රජයට සිහිපත් කරයි.
“මේ වසරේ අවසානය වනවිට ශ්‍රී ලංකාව ජනාධිපතිවරණය සහ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්වීමට නියමිතව ඇති අතර, වගවීම, යුක්තිය, සහ සංහිඳියාව තහවුරු කිරීමට අවශ්‍ය නිශ්චිත පරිවර්තිත වෙනස්කම් සිදුකිරීමට අලුතින් පත්වන රජය කැපවිය යුතුය.”
වගවීමේ ක්‍රියාවලිය තහවුරු කරන ලෙසත් වරදකරුවන්ව යුක්තිය ලබාදීමේ ක්‍රියාවලිය හමුවට ගෙන එන ලෙසත් මීට පෙර පත් වූ එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිලිබඳ මහ කොමසාරිස්වරුන් විසින් බලයේ සිටි රජයන්ට පවසා ඇති මුත්, එම ඉල්ලීම් ඉටු වී නොමැත.
ශ්‍රී ලංකාව දැන් වැදගත් සංධිස්ථානයකට පැමිණ ඇති බවත්, අතීතයෙන් මිදී නව මාවතකට පිවිසිය යුතු බවත් සිය වාර්තාව හරහා ටර්ක් පවසයි.
ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ඔහුගේ කාර්යාලය විසින් නිකුත් කර ඇති වාර්තාව පිලිබඳ අන්තර්ක්‍රියාකාරී සංවාදය අතරතුරදී ඔහු සිහිපත් කළේ විටින් විට බලයට පත් වූ රජයන් දීර්ඝ කාලයක් පුරාවට යුද්ධයෙන් බැට කෑ පුද්ගලයන්ගේ බලාපොරොත්තු කඩ කර ඇති බවයි.
“විනාශකාරී සිවිල් යුද්ධය අවසන් වී වසර 15ක් ගත වී ඇතත්, වින්දිතයන් සහ ඔවුන්ගේ පවුල් තවමත් සත්‍ය, යුක්තිය, සහ හානිපූර්ණය ලැබෙන තෙක් බලා සිටී.”
කෙසේනමුත්, දරුණු මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම්, යුධ අපරාධ, සහ මනුෂ්‍යත්වයට එරෙහි අපරාධ සම්බන්ධයෙන් චෝදනා ලබා ඇති පුද්ගලයන්ට දඬුවම් ලබාදීම සම්බන්ධයෙන් ඔහුගේ වාචික යාවත්කාලීන කිරීම හරහා කිසිදු නිශ්චිත ඉල්ලීමක් ඉදිරිපත් වූයේ නැත.
පසුගිය වසර දෙක සම්බන්ධයෙන් පවතින ‘සැලකිල්ලට ලක්විය යුතු ප්‍රවණතා’ ඉදිරිපත් කරමින්, පසුගාමී නීති සහ සිවිල් සමාජයට හා මාධ්‍යවේදීන්ට තර්ජනය කිරීම ඇතුළු මූලික අයිතිවාසිකම්වලට එල්ල වන, අලුත් වී ඇති තර්ජන කෙරෙහි ද ඔහු වැඩිදුරටත් අවධානය යොමු කළේය.
සුප්‍රකට ‘අරගලය’ මහජන නැගී සිටීමෙන් පසුව ‘නව ආරම්භයක්’ පිළිබඳව වර්තමාන ජනාධිපතිවරයා විසින් දුන් පොරොන්දු බොහොමයක් ‘ඉටු වී නොමැත’.
“අත්තනෝමතික රඳවා තබාගැනීම් සහ වදහිංසා ඇතුළු අතීතයේ සිදු වී ඇති අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වීම් නැවතත් සිදුවීමේ රටාව ඉන් ඉස්මතු කෙරෙන අතර, ගැඹුරු ප්‍රතිසංස්කරණ නොමැති තත්වයක් තුළ අනාගතය සම්බන්ධයෙන් පැහැදිලි අවදානමක් ද මතු කරයි.”
දිගින් දිගටම පවතින දණ්ඩමුක්ති සංස්කෘතිය පිළිබඳව ටර්ක් පැවසුවේ එම තත්වය අර්ථාන්විත ප්‍රගතියක් ලඟාකරගැනීමට බාධා කරන අතරම, අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කිරීමේ සහ දුෂණයේ පැවත්ම දිරි ගන්වන කරන බවයි.
“වගවීමක් නොමැති තත්වයක් තුළ, ප්‍රචණ්ඩත්වයේ ඉතිහාසය තවත් ප්‍රචණ්ඩත්වයම පමණයි. එමෙන්ම, දණ්ඩමුක්තිය යනු රාජ්‍යයන් සහ සමාජයන් දුබල කරන පිළිකාවකි.”
ජනාධිපතිවරණය සහ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්වීමට පෙර, ඒ අතරතුරදී, සහ ඉන් පසුවත් ප්‍රකාශනයට, සමාගමයට, සහ සාමකාමීව රැස්වීමට ඇති නිදහස පූර්ණ ලෙස ආරක්ෂා කරන ලෙස ඔහු වර්තමාන රජයෙන් ඉල්ලා සිටියේය.
තවදුරටත් අදහස් ප්‍රකාශ කරමින් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිලිබඳ මහ කොමසාරිස්වරයා පෙන්වා දුන්නේ, නිරන්තරයෙන් සිදුවන හිංසාකාරී ක්‍රියා, ඔත්තු බැලීම්, සහ මාධ්‍යවේදීන්ට, සිවිල් සමාජ ක්‍රියාකාරීන්ට, වින්දිතයන්ට සහ මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරීන්ට එරෙහිව සිදුවන තර්ජන පිළිබඳ වාර්තා ඔහුගේ කාර්යාලයට ලැබෙමින් පවතින බවත්, එවැනි සිදුවීම් අනුමත කළ නොහැකි බවත් ය.
පොලිසිය සහ ආරක්ෂක අංශ විසින් සිදුකරන හිංසාකාරී ක්‍රියා පැතිර පවතින බව පෙන්වා දෙමින් ඔහු වැඩිදුරටත් පැවසුවේ අත්තනෝමතික රඳවා තබාගැනීම් සහ වදහිංසා පිලිබඳ චෝදනා ඔහුගේ කාර්යාලයට ලැබෙමින් පවතින බවයි.
“අතීතයේ සිදු වූ සහ වර්තමානයේ සිදුවන අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සම්බන්ධයෙන් වගවීමක් නොමැති වීම මූලික ගැටළුවක් වන අතර, එය, සංකේතාත්මක සිද්ධීන් සම්බන්ධයෙන් ප්‍රමාණවත් අර්ථාන්විත ප්‍රගතියක් අත් කර නොගැනීම හරහා පෙනී යයි.”
“අද, දරුණු අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සම්බන්ධයෙන් වගකිවයුතු යැයි චෝදනා ලබා ඇති පුද්ගලයන් ඉහළ තනතුරුවලට පත් කෙරෙමින් පවතී.”
ටර්ක් සඳහන් කළේ එවැනි ආකාරයෙන් මුල් බැසගෙන ඇති දණ්ඩමුක්තිය මෑතකදී රටේ ඇති වූ ආර්ථික අර්බුදයට බලපෑ මූලික හේතු අතර ඇති දූෂණය, බලය අවභාවිතා කිරීම, සහ පාලනයේ අසමත්කම් තුළද දක්නට ඇති බවයි.
දෙමළ මවුවරුන්, බිරින්දෑවරුන්, සහ සහෝදරියන් විසින් නායකත්වය දරන බලහත්කාරයෙන් අතුරුදන් කරවූ පුද්ගලයන්ගේ ඥාතීන්ගේ සංගමය වසර 8කට වැඩි කාලයක් පුරා සිය ආදරනීයයන් සොයාගැනීමට වෑයම් කරන, එසේම අතුරුදන්වූවන්ගේ කාර්යාලය තවමත් එකදු පුද්ගලයකු සොයාගෙන නොමැති පසුබිමක, ඔහු සිය කනසල්ල පළ කළ නමුත්, බලපෑමට ලක් වූ දෙමළ පවුල් ඉල්ලා සිටින පරිදි ශ්‍රී ලංකාව ජාත්‍යන්තර අපරාධ අධිකරණයට යොමු කිරීම වැනි නිශ්චිත ක්‍රියාමාර්ග යෝජනා කළේ නැත.
“පිළිතුරු බලාපොරොත්තුවෙන් ඔවුන්ගේ පවුල් දැඩි පීඩාකාරී තත්වයක සිර වී සිටී. එසේම, වගකීම බාරගැනීමට වගකිවයුත්තන් යොමු කර නොමැත.”
“මෙය වෙනස් විය යුතු අතර, එය ඇරඹෙන්නේ යුද්ධය අතරතුරදී සිදු වූ බරපතල අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වීම්, සිය නිලධාරීන්ගේ ක්‍රියාකලාපය සම්බන්ධයෙන් ආරක්ෂක අංශවලට සහ රාජ්‍යයට ඇති වගකීම, සහ වින්දිතයන් හා ප්‍රජාවන් කෙරෙහි ඇති වී ඇති එම සාහසික ක්‍රියාවල බලපෑම සම්බන්ධයෙන් නිළ වශයෙන් පිළිගැනීමත් සමගයි.”
ජාත්‍යන්තර අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වගවීම තහවුරු කිරීම සඳහා අතීතයේ සිදු වූ සිදුවීම් සම්බන්ධයෙන් අවශ්‍ය පියවර ගැනීමට අසමත්වීම තුළින් පැරණි ගැටුම් අලුත් වන බවටත්, නව ගැටුම් ඇති වන බවටත්, අනාගත ගැටුම් සඳහා බීජ වැපිරීමක් සිදුවන බවටත් ඔහු අනතුරු ඇඟවූවේය.
යුද්ධයෙන් බැට කෑ දෙමළ ජනතාවට යුක්තිය ලබාදීම සඳහා කිසිඳු නිශ්චිත, සෘජු ක්‍රියාමාර්ගික සැලසුමක් ඉදිරිපත් නොකර, ටර්ක් පවසන්නේ අතීත කතාව අවසන් කළ යුතු බවත්, ජනතාව සහ ප්‍රජාවන් වියවුල් සහ පීඩාකාරී තත්වයන් ඕනෑවටත් වඩා කාලයක් අත්විඳ ඇති බවයි.
“තවත් ප්‍රචණ්ඩත්වයට මග පාදන සහ තවත් වින්දිතයන් නිර්මාණය කරන විනාශකාරී චක්‍රයක් බිඳ දැමීම සඳහා අතීතයට නිමාවක් ගෙන ඒමට කාලය පැමිණ ඇත.”
එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රාජ්‍යයන් වෙත යොමුවෙමින් මහ කොමසාරිස්වරයා උනන්දුවෙන් කියා සිටියේ එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව අයිතිවාසිකම් පිලිබඳ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය විසින් සිදුකරගෙන යන කටයුතුවලට සහය දැක්වීම තුළින් ‘ශ්‍රී ලංකාවේ වගවීම පිලිබඳ ඇති හිඩැස විසඳීමට දිගටම කටයුතු කරන’ ලෙසයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සහ එවැනි වෙනත් අපරාධ පිළිබඳව සාක්ෂි එකතු කිරීම සඳහා 2021 වසරේදී එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් පිලිබඳ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය විසින් SLAP නමින් යුත් ශ්‍රී ලංකා වගවීමේ ව්‍යාපෘතිය දියත් කරන ලදී.
ජිනීවාහිදී මහ කොමසාරිස්වරයාට ප්‍රතිචාර දක්වමින් ශ්‍රී ලංකාව එම ව්‍යාපෘතිය එකහෙලා ප්‍රතික්ෂේප කළේ ඒ සඳහා කවුන්සිලයේ ඒකමතික අනුමැතිය නොලැබුණු බැවිනි.
ජිනීවාහි එක්සත් ජාතීන්ගේ කාර්යාලයේ ශ්‍රී ලංකා නිත්‍ය නියෝජිත හිමාලි සුභාෂිනී අරුණතිලක පැවසුවේ: “අපගේ ආර්ථිකය නැවතත් ගොඩනැගීමට සමගාමීව, අතීතයේ තුවාල සුව කිරීමට මෙන්ම, සෑම ප්‍රජාවකම සිවිල් වැසියන්ට බලපාන දශක ගණනාවක් පුරා පැවතුණු ගැටුම් හේතුවෙන් ඇති වී ඇති අවශේෂ ගැටළු විසඳීමට රජය දිගින් දිගටම පියවර ගනිමින් සිටී.”
“හිටපු සටන්කාමීන් සහ ළමා සොල්දාදුවන් පුනරුත්ථාපනය කිරීම, බිම් බෝම්බ ඉවත් කිරීම, උතුර සහ නැගෙනහිර සංවර්ධනය කිරීම, හානිපූර්ණය ලබා දීම, අභ්‍යන්තරව අවතැන් වූ පිරිස් නැවත පදිංචි කිරීම, පෞද්ගලික ඉඩම් නියම අයිතිකරුවන්ට ලබා දීම, ජීවනෝපාය සහාය ලබා දීම, සහ අතුරුදන් වී ඇති පුද්ගලයන් සම්බන්ධයෙන් පරීක්ෂණ දිගටම පවත්වාගෙන යාම මෙම වැඩසටහන්වලට අයත් වේ.”
ජාතික සමගිය සහ ප්‍රතිසංධානය ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ දේශීය යාන්ත්‍රණ වශයෙන් අතුරුදන්වූවන්ගේ කාර්යාලය, ජාතික සමගිය සහ ප්‍රතිසංධානය සඳහා වන කාර්යාලය, විදෙස්ගත ශ්‍රී ලාංකිකයන් සඳහා වන කාර්යාලය, සහ සත්‍ය හා ප්‍රතිසංධානය පිලිබඳ යාන්ත්‍රණයේ අන්තර්වාර ලේකම් කාර්යාලය පිහිටුවා ඇති බව ඇය කවුන්සිලයට දැනුම් දුන්නාය.
Facebook Comments
