මන්නාරමේ සමූහ මිනීවළවල් දෙකක් ගැන අධිකරණ නියෝග

ශ්‍රී ලංකාවේ මෙතෙක් හමුවූ දැවැන්තම සමූහ සුසානය ඇතුළු යුද පීඩිත වන්නි පොළොවෙන් හමුවූ සොහොන් බිම් දෙකක විමර්ශන කටයුතුවල ඊළඟ පියවර ගැනීමට අධිකරණ අනුමැතිය ලැබී තිබේ.

එකොලොස් වසරකට ඉහත දී මන්නාරමෙන් අහඹු ලෙස හමු වු තිරුකේතීස්වරම් මිනි වලේ කාල නීර්ණය සඳහා අවශ්‍ය සාම්පල විදේශිය රසායනාගාරයක් වෙත යැවීමට අවශ්‍ය පියවර ආරම්භ කිරීම සදහාත්, හය අවුරුද්දකට ඉහතදී මන්නාරම සතොස සමුහ මිනි වලෙන් ගොඩගත් අස්ථි කොටස් වෝහාරික මානව විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණය සදහා වෙනත් සුදුසු ස්ථානයක ගබඩා කිරීමටත් අධිකරණයේ අනුමැතිය හිමිව ඇත්තේ ඔක්තෝබර් 16 බදාදාය.

තිරුකේතීස්වරම් හා සතොස සමුහ මිනීවළවල් දෙක සම්බන්ධයෙන් වන නඩු අධිකරණයේ විභාගයට ගැනිමෙන් අනතුරුව බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කළවුන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින නීතිඥ ශාන්තිප්‍රගාසම් නිරංජන් එම තොරතුරු අනාවරණය කළේ මන්නාරමේදී මාධ්‍ය හමුවක් පවත්වමිනි.

නීතීඥවරයා එහිදී සදහන් කළේ මන්නාරම තිරුකේතීස්වරම් සමූහ සුසානයෙන් 2013 දී ගොඩගත් සිරුරු 82 ක කාබන් කාල නිර්ණය සඳහා අවශ්‍ය සාම්පල ෆ්ලොරීඩාවේ මානවවිද්‍යා ආයතනය වෙත යොමු කිරීම වෙනුවෙන් සිදු කළ යුතු ක්‍රියා පිළිවෙත ආරම්භ කිරීම සදහා අධිකරණ වෛද්‍ය නිලධාරි ධනංජය වෛද්‍යරත්න අධිකරණයෙන් ඉල්ලු අවසරය එදින හිමි වු බවයි.

“විශ්ලේෂණය සඳහා මිනිස් සිරුරුවලින් දැනටමත් ලබාගත් සාම්පල අධිකරණය භාරයේ තියනවා. එය C-14 පරීක්ෂණ සඳහා ෆ්ලොරිඩා මානවවිද්‍යා ආයතනය වෙත යැවීමට ගත යුතු පියවර සම්බන්ධයෙන් අධිකරණ වෛද්‍ය නිලධාරිවරයා අද ඉල්ලීමක් කළා. ඒ සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිිරීමට අධිකරණයෙන් නියෝගයක් නිකුත් කරා.”

තිරුකේතීස්වරම් සමුහ සුසානයෙන් ලබාගෙන ඇති මිනිස් සිරුරු සාම්පල පිළිබඳ විශේෂඥ අධිකරණ වෛද්‍ය නිලධාරි සුනිල් හේවගේ විසින් අධිකරණයට වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිතව තිබු නමුත් ඔහු බදාදා අධිකරණයට නොපැමිණිම හේතුවෙන් එම වාර්තාව මීලඟ නඩු දිනයේදී ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිත බවයි නීතිඥ ශාන්තිප්‍රගාසම් නිරංජන් වැඩි දුරටත් සදහන් කළේ.

“එම වාර්තාව ලබන මස 21 වැනිදා ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිතයි. ඊට සමගාමීව එම සාම්පල C-14 පරීක්‍ෂණයට යැවීම සම්බන්ධයෙන් ගන්නා පියවර පිළිබඳ වාර්තාවත් එදින අධිකරණයට ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිතය.”

2013 වසරේ දෙසැම්බර් 17 වැනිදා මන්නාරම, තිරුකේතීස්වරම් සමූහ මිනී වල හමු විය. දෙසැම්බර් 20 වැනිදා මන්නාරම පොලීසිය විසින් ඒ සම්බන්ධයෙන් මන්නාරම මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයට කරුණු වාර්තා කරමින් නඩුවක් ගොනු කළ අතර අධිකරණ නියෝග පරිදි සිදු කළ කැනීම හමුවේ මිනිස් සිරුරු 82 ක අස්ථි කොටස් ගොඩ ගෙන තිබුනි.

සතොස යලි කැනීම් කළ යුතුද?

හය අවුරුද්දකට ඉහතදී ශ්‍රී ලංකාවෙන් සොයා ගත් විශාලතම සමුහ මිනීවළේ කැණීම් සම්බන්ධයෙන් අධිකරණයට ඉදිරිපත් කළ යුතු විමර්ශන වාර්තාව සකස් කිරීමේ මුලික කටයුතු පසුගියදා ආරම්භ කර තිබුනි.

මන්නාරමේ බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කළවුන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින නීතිඥ ශාන්තිප්‍රගාසම් නිරංජන් පවසන්නේ මන්නාරම සතොස සමුහ සුසානයෙන් ගොඩ ගෙන මේ දක්වා අධිකරණය භාරයේ තිබු මිනිස් අස්ථි කොටස් හා ඒ සමගින් ගොඩගෙන ඇති භාණ්ඩ වෙන් කිරීමේ කටයුතු පසුගිය සතියේ දින පහක් පුරා මහේස්ත්‍රාත් වරයා ඉදිරියේ දී සිදු වු බවයි.

එහිදී කැළණිය විශ්ව විද්‍යාලයට අනුබද්ධිත පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් අධ්‍යයන අංශයේ මහාචාර්ය රාජ් සෝමදේව විසින් සතොස සමුහ සුසානය අවට පස් සාම්පල ලබා ගැනිම සදහා කැනීමක් සිදු කළ බවද නීතිඥ ශාන්තිප්‍රගාසම් නිරංජන් ඔක්තෝබර් 16 වැනිදා මාධ්‍ය හමුවේදී සදහන් කළේය.

“රාජ් සෝමදේව මහතා විසින් සතොස මිනිස් සුසාන වළ අවට ස්ථාන හතරක සෙන්ටී මීටර් 110ක් සහ සෙන්ටී මීටර් 130ක් කැණීම සිදු කළේ පසුගිය 8 වැනිදා.”

විශේෂඥ අධිකරණ වෛද්‍ය නිලධාරි සුනිල් හේවගේ වෙනුවෙන් නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ නීතිඥයන් අද අධිකරණයට දැනුම් දී ඇත්තේ වෝහාරික මානව විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණය කිරීම සදහා අදාල සාමිපල තබා ගැනීමට දැනට පවත්නා ස්ථානයේ ඉඩ පහසුකම් ප්‍රමාණවත් නොවන බවයි.

නීතිඥ ශාන්තිප්‍රගාසම් නිරංජන් පවසන්නේ එයට සුදුසු වෙනත් ස්ථානයක එම සාම්පල ගබඩා කිරීම සදහා අද දිනයේ අධිකරණයේ අනුමැතිය හිමි වු බවයි.

“වෛද්‍ය හේවගේ විසින් විශ්ලේෂණය කිරීමට යන මිනිස් අස්ථි කොටස්, ඒ කියන්නේ මරණයට හේතුව, ස්ත්‍රී, පුරුෂ භාවය, වයස යනාදිය පරීක්ෂා කිරීම සඳහා වන වෝහාරික මානව විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණය කිරීමට ඉඩ පහසුකම් මදි කියලත්, ඒකට අනුව නියෝගය නිකුත් කරන්න කියලත් අද ඉල්ලිම් කළා. අධිකරණය ඒකට නියෝගයක් නිකුත් කළා.”

2018 වසරේ ඉදිකිරීම් කටයුත්තකදී හඳුනාගත් මන්නාරම සතොස සමුහ මිනීවළ පසුව කළ කැනීම් වලදී බාල දරුවන් 28ක ඇතුළු මිනිස් සිරුරු කොටස් 376 ක් සොයාගෙන තිබුනි.

අපරාධයක් සිදුවූ ස්ථානයක් ලෙස තීන්දු කරමින් මන්නාරම සතොස සමුහ මිනීවළේ කැණීම් කටයුතු සිදුකෙරෙන බව වෝහාරික විශේෂඥ සමින්ද රාජපක්ෂ විමර්ශන කටයුතු සිදු කළ 190 වැනි දිනයේදී මාධ්‍යවේදීන්ට කියා තිබුණි .

මන්නාරම සතොස සමූහ මිනීවළෙන් ගොඩගත් අස්ථි කොටස් හයක් පරීක්ෂා කළ ෆ්ලොරීඩාවේ, මියාමි හි පිහිටි බීටා ඇනලිටික්ස් ආයතනය විසින් නිගමනය කොට තිබුනේ ඒවා ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1404 ත් 1635 ත් අතර සියවස් ගණනක කාල පරාසයකට අයත් බවය.

එම නිගමනය දැඩි ලෙස ප්‍රතික්ෂේප කරන කැළණිය විශ්ව විද්‍යාලයට අනුබද්ධිත පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් අධ්‍යයන අංශයේ මහාචාර්ය රාජ් සෝමදේව සමූහ මිනිවළේ කාලය පිළිබඳ විශ්වසනීය නිගමනයකට එළැඹිය හැකි මිනිස් අස්ථි කොටස් සමගින් ගොඩගෙන ඇති භාණ්ඩ සිය ගණනක් සම්බන්ධයෙන් 2019 ජූලි මාසයේ අලුතින් පරීක්ෂණ ආරම්භ කර තිබුණි.

ඒ වන විට හමුවූ ඇටකටු අතරින් සමහරක ගැඹුරු කැපුම් තුවාල දැකගත හැකි වූ අතර එකට ගැටගසා තිබුණු ආකාරයක් දිස්වන අස්ථි කොටස් ද සමූහ මිනීවළෙන් සොයා ගෙන තිබුණි.

මන්නාරමේ බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කළවුන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින නීතිඥ ශාන්තිප්‍රගාසම් නිරංජන් පවසන්නේ සතොස සමුහ සුසානය නැවත කැනීම් කළ යුතුද යන්න මෙන්ම සුසානයට ආරක්ෂාව ලබාදිය යුතුද යන්න සම්බන්ධයෙන් මීළඟ නඩු දිනයට පෙර වාර්තාවක් ලබා දෙන ලෙස අධිකරණය මහාචාර්ය රාජ් සෝමදේවගෙන් සහ අධිකරණ වෛද්‍ය නිලධාරි රාජපක්ෂගෙන් 2024 ඔක්තෝබර් 16 වැනිදා ඉල්ලා සිටි බවයි.

“මේ සමඟ රාජ් සෝමදේවගෙන් ඉල්ලා ඇත්තේ අනෙකුත් රැගෙන ගිය භාණ්ඩවලින් ගත වූ කාලය පිළිබඳව වාර්තාවක් ලබාදෙන ලෙසයි. ඊට අමතරව සතොස මිනිස් සුසාන වල යළි කැණීම් කළ යුතුද, නැතිනම් එය ආරක්ෂා කළ යුතුද කියන මේ කාරනාව ගැන මහාචාර්ය රාජ් සෝමදේව සහ අධිකරණ වෛද්‍ය නිලධාරි රාජපක්ෂ යන දෙදෙනාගෙන් වාර්තාවක් නොවැම්බර් 21 වැනිදාට පෙර ලබා ලෙස අධිකරණය ඉල්ලීම් කළා.”

ඊට අමතරව අදාළ භාණ්ඩ අදාළ දෙපාර්තමේන්තු වෙත යැවීමට පියවර ගන්නා ලෙසත් අදාළ පාර්ශව වෙත නියෝගයක් නිකුත් කරන ලද බව නීතිඥ ශාන්තිප්‍රගාසම් නිරංජන් වැඩිදුරටත් කියා සිටියේය.