යැස්මින් සූකා වෙනුවෙන් ලොව පුරා හඬ නැගේ

ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධානතම බුද්ධි නිලධාරියා මානව හිමිකම් නීතිවේදී යැස්මින් සූකාගෙන් වන්දි ඉල්ලමින් එන්තරවාසි යැවීම ශ්‍රී ලංකාවේ යුද පීඩිතයන්ට යුක්තිය ඉටු කරදීම සඳහා ඇය විසින් කරනු ලබන කටයුතු වලට එරෙහි සෘජු ප්‍රහාරයක් ලෙස ලෝකයේ ප්‍රමුඛ පෙලේ පුද්ගලයන් 150 කට වැඩි සංඛ්‍යාවක් සහ සංවිධාන 50ක් විසින් හෙලා දැක තිබේ.

ආණ්ඩුවේ තර්ජනයට දැඩි විරෝධය පාමින් අද (ජුලි 1) නිකුත් කර ඇති නිවේදනයට අත්සන් තබා ඇති පුද්ගලයන් අතර එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් මණ්ඩලයේ හිටපු මහකොමසාරිස් වරුන් දෙදෙනකුට අමතරව නීතිපති වරුන්, එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂඥයන්, ශාස්ත්‍රාලීය බුද්ධිමතුන්, සිනමා වේදීන්, ලේඛකයන් හා මාධ්‍යවේදීන් වෙති.

පීඩාවට පත් වින්දිතයන් වෙනුවෙන් ඇය කරන කටයුතු රජයට එරෙහි කුමන්ත්‍රණයක් බවට චෝදනා නගමින් ශ්‍රී ලංකාවේ බුද්ධි සේවාවේ ප්‍රධානී තුවාන් සුරේෂ් සලේ විසින් තර්ජනය කර තිබුනේ ඊට එරෙහිව නඩු මගට බසින බව පවසමිනි.

යැස්මින් සූකා සංක්‍රාන්ති යුක්තිය සහ සංහිඳියාව අනතුරේ හෙලන බවට මෙන්ම ත්‍රස්තවාදයට උඩගෙඩි දෙන බවට මේජර් ජෙනරාල් වරයාගේ නීතිඥයන් විසින් එක්සත් ජාතීන්ට පැමිණිලි කරමින් ප්‍රසිද්ධියේ නැගු චෝදනා පදනම් විරහිත බව මානව හිමිකම් නීතිවේදිනියට සහාය පල කරමින් ලියවුනු ජාත්‍යන්තර ලිපිය අවධාරණය කරයි.

“මෙම චෝදනා සහ තර්ජන වල අරමුණ වන්නේ දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ මානව හිමිකම් ආරක්ෂිකාවක් ලෙසත්, යුක්තිය වෙනුවෙන් ඉදිරිපත් වීමෙන් ජගත් සම්භාවනාවට පාත්‍රවූ තැනැත්තියක ලෙසත් සූකා මහත්මිය දිනා ඇති කීර්ති නාමය කෙලෙසීමයි,” යනුවෙන් යැස්මින් සූකා වෙනුවෙන් ප්‍රසිද්ධියට පත් කර ඇති සංදේශයේ සඳහන් වෙයි.

ඊට තමන්ගේ අත්සනත් එක් කරනු කැමති අයට ඒ බව [email protected] ලිපිනයට ඊ මේල් මගින් දන්වන ලෙස සංවිධායකයෝ ඉල්ලා සිටිති.

සම්පූර්ණ ලිපිය සහ ආරම්භක අත්සන් පහතින්

ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුව විසින් යැස්මින් සූකාට එරෙහිව නගන චෝදනා හා තර්ජන පිළිබඳ ප්‍රසිද්ධ නිවේදනය

ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුව විසින් යැස්මින් සූකා මහත්මියට විරුද්ධව කරන පදනම් විරහිත චෝදනා වලට පහත අත්සන් තබා ඇති සංවිධාන සහ පුද්ගලයන් වන අපි දැඩිතර විරෝධය පළකර සිටිමු. සූකා මහත්මියට එරෙහි මෙම චෝදනා සහ තර්ජන වල අරමුණ වන්නේ දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ මානව හිමිකම් ආරක්ෂිකාවක් ලෙසත්, යුක්තිය වෙනුවෙන් ඉදිරිපත් වීමෙන් ජගත් සම්භාවනාවට පාත්‍රවූ තැනැත්තියක ලෙසත් සූකා මහත්මිය දිනා ඇති කීර්ති නාමය කෙලෙසීමයි.

මුල්පෙළේ මානව හිමිකම් නීතිඥ වරියක වන යැස්මින් සූකා, ක්‍රියාධාරිනියක් මෙන්ම සංක්‍රාන්ති යුක්තිය, සමාජ ලිංගිකත්වය සහ ජාත්‍යන්තර අපරාධ නීතිය සම්බන්ධ ජාත්‍යන්තර විශේෂඥවරියක්ද වන්නීය. ඇගේ විශේෂඥතාව ඇදී එන්නේ මානව හිමිකම් හා යුක්තිය ආරක්ෂා කිරීම වෙනුවෙන් ජීවිත කාලයක් කැප කිරීමෙනි.

දකුණු අප්‍රිකාවේ වර්ගබේදවාදී සමයේ සූකා මහත්මිය එරට සාමය හා යුක්තිය වෙනුවෙන් කටයුතු කළ අන්තර් සාමයික ආයතනයක් වන ආගම හා සාමය පිළිබඳ ජගත් සමුළුවේ දකුණු අප්‍රිකා ශාඛාවේ සාමාජිකාවක් ලෙසින් හිඳ පසුව එහි සභාපති ධුරය හෙබැවූවාය. එමෙන්ම ඕතොමෝ විදේශගත දකුණු අප්‍රිකානුවන් සියරට ගෙන්වීම සඳහා වන ජාතික කමිටුවේ සාමාජිකාවක්ද වූවාය. එහි කාර්යභාරය වූයේ පිටුවහලේ සිටි දකුණු අප්‍රිකානුවන් මවුබිමට ගෙන්වා ගැනීම වෙනුවෙන් වර්ගබේදවාදී ආණ්ඩුව සමග සාකච්ඡා කිරීමයි.

1995 මුලදී සූකා මහත්මිය දකුණු අප්‍රිකානු සත්‍ය හා සංහිඳියා කොමිසමේ සේවය කළාය. ඒ, එහි මානව හිමිකම් උල්ලංඝන පිළිබඳ කමිටුවේ නියෝජ්‍ය සභාපතිනිය ලෙසිනි. සියරා ලියෝනයේ සත්‍යය හා සංහිඳියාව පිළිබඳ කොමිසමට 2002-2004 කාලවකවානුවේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය විසින් පත් කරන ලද ජාත්‍යන්තර කොමසාරිස්වරුන් තුන් දෙනාගෙන් එක් තැනැත්තියක් වූයේ ඇයයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ යුද්ධයේ අවසන් භාගයේ සිදුකරන ලද යුද අපරාධ වල වගඋත්තරකාරිත්වය සම්බන්ධයෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් වරයාට උපදෙස් දීම සඳහා පත් කරන ලද ත්‍රිපුද්ගල විශේෂඥ මණ්ඩලයට සූකා මහත්මිය 2010 දී පත් කරන ලදී. ඉන් පසුව, විදේශීය හමුදා විසින් දකුණු අප්‍රිකානු ජනරජයේ සිදුකළ බවට චෝදනා කෙරෙන ලිංගික අපචාර මෙන්ම එම චෝදනා වලට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය දෙන පිළිතුරු සම්බන්ධයෙන් ද විමර්ශනය කළ ත්‍රිපුද්ගල ස්වාධීන සමීක්ෂණ කමිටුවට 2015 ජූනියේ දී එක්සත් ජාතීන්ගේ මහ ලේකම් විසින් ඇය පත් කරන ලදී.

දකුණු සුඩානයේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ ත්‍රිපුද්ගල කොමිසමක සභාපතිනිය ලෙසින් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ සභාපති විසින් 2016 ජූනි මාසයේදී යැස්මින් සූකා පත් කරන ලදී. ඇය දැනටත් එම තනතුර දරන්නීය. ඊට අමතරව, සූකා මහත්මිය ශ්‍රී ලංකාවේ සත්‍යය හා යුක්තිය පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර ව්‍යාපෘතියේ අධ්‍යක්ෂිකාද වන්නීය. ඇය ජනාධිපති නෙල්සන් මැන්ඩෙලා සහ යුරෝපා සංගමය එක්ව 1996 දී ස්ථාපනය කළ ස්වාධීන රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයක් වන මානව හිමිකම් පදනමේ හිටපු විධායක අධ්‍යක්ෂ වරියයි. ඒ පදනමේ අරමුණ වන්නේ අතීත උල්ලංඝන සම්බන්ධයෙන් පිළියම් යොදා මානව හිමිකම් සුරකින සංස්කෘතියක් දකුණු අප්‍රිකාවේ තහවුරු කිරීමයි. එම පදනම සිවිල් සමාජයට අරමුදල් සම්පාදනයේද නිරත වෙයි.

වින්දිතයන්ට අදාළ සාපරාධී වගවීම සහ හානිපූරණය පිළිබඳව දකුණු අප්‍රිකානු සත්‍ය හා සංහිඳියා කොමිසම විසින් විසඳා හමාර නොකෙරුණු රාජකාරි සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීම සඳහා එම පදනම විසින් පත්කර ඇති කාර්ය සාධක කණ්ඩායමේ සභාපතිත්වය දරන්නේද යැස්මින් සූකායි.

සංක්‍රාන්ති යුක්තිය, සංහිඳියාව හා හානිපුර්ණය පිළිබඳ ජගත් විශාරදයන් අතර ප්‍රමුඛස්ථානයක් උසුලන්නියක වන යැස්මින් සූකා සංක්‍රාන්ති යුක්තිය පිළිබඳ අප්‍රිකානු සංගමයේ ප්‍රතිපත්ති සම්පාදක මණ්ඩල සාමාජිකාවක්ද වූවාය. මෑතදී එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩලය විසින් පෙබරවාරියේ පවත්වන ලද සංක්‍රාන්ති යුක්තිය පිළිබඳ ඓතිහාසික විවෘත විවාදයේදී මණ්ඩලය ඇමතීමට ආරාධනා කරන ලද සිවිල් සමාජ විශේෂඥයන් දෙදෙනාගෙන් එක් අයකු වුයේ යැස්මින් සූකායි.

මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයන් පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රකාශනය ලෙසින්ද හඳුන්වනු ලබන, විශ්වීය වශයෙන් පිළිගෙන තිබෙන මානව හිමිකම් සහ මූලික නිදහස නගා සිටුවීම සහ ආරක්ෂා කිරීම සඳහා පුද්ගලයන්, කණ්ඩායම් සහ සමාජීය ආයතන සතු අයිතිය සහ වගකීම පිළිබඳ ප්‍රකාශනයේ දක්වා ඇති මූලික සිද්ධාන්ත කෙරේ අවධානය යොමු කරවීමට අපි කැමැත්තෙමු. මානව හිමිකම් හා මූලික නිදහස ජාතික හා ජාත්‍යන්තර තලයේ සාක්ෂාත් කොට ආරක්ෂා කර දීම සඳහා සියලුදෙනාටම අයිතියක් ඈති බවද, සියලු මානව හිමිකම් ආරක්ෂාකොට, නගා සිටුවා ක්‍රියාවේ යෙදවීමට සෑම රාජ්‍යයකටම පරම වගකීමක් ඇති බවද සඳහන් කෙරෙන එම ප්‍රකාශනයේ 1 හ 2 වගන්ති විශේෂයෙන් ගෙනහැර දැක්වීමට කැමැත්තෙමු.

සූකා මහත්මියට එරෙහිව ශ්‍රී ලංකාවේ බලධාරීන් කරන ප්‍රකාශ ඇය හා ඇගේ සංවිධානයට එරෙහි අපරාධයක් පමණක් නොව සමස්ත මානව හිමිකම් ප්‍රජාවටම එරෙහි අපරාධයක් වන්නේය. යැස්මින් සූකා ඉලක්ක කොට සිදු කරන ප්‍රහාර ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් සහ වින්දිතයන් වෙනුවෙන් කරන යුක්ති සහගත ක්‍රියාකාරකම් වලට සෘජු වශයෙන් ද, සත්‍යය හා යුක්තිය වෙනුවෙන් කරන ක්‍රියාකාරකම් වලට විශේෂයෙන් ද ප්‍රතිප්‍රහාර වශයෙන් එල්ල වීම ගැන අපේ බරපතල සැලකිල්ල යොමුවී තිබේ.

සූකා මහත්මියට එරෙහිව ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුව නගන චෝදනා මේ මූලික ජාත්‍යන්තර මූලධර්ම උල්ලංඝනය කිරීමක් වන අතරම ශ්‍රී ලංකාවේ පැතිර පවතින නිදන්ගත අයුක්තිය හා දණ්ඩ මුක්තිය පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර අවධානය වෙන’තක යොමු කිරීමට ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුව දරන්නාවූ තවත් වෑයමක් ද වෙයි.

වගැවීම සහ මානව හිමිකම් නගා සිටුවීම වෙනුවෙන් වැර වෑයම් දරන්නන් අනතුරේ හෙලන්නට දිගින් දිගටම කටයුතු කරනු වෙනුවට එම අරමුණු වෙනුවෙන් බැරෑරුම් ලෙස කැපවන බව විදහා දක්වන ලෙස පහත අත්සන් කරන අපි ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුවෙන් ඉල්ලා සිටිමු.

2020 ජුලි 01

අත්සන් කළෝ

පුද්ගලයන්

සංවිධාන ලැයිස්තුවට ඇතුලත් කර නොමැති නම් පුද්ගල අත්සන් වලින් සංවිධාන වල අනුමැතියක් නොදැක්වේ.

Richard Goldstone,

International prosecutor and former

South African judge

Zeid Ra’ad Al Hussein,

former UN High Commissioner for

Human Rights

Judge Navi Pillay,

former UN High Commissioner for

Human Rights

Ronnie Kasrils,

former RSA Minister of Intelligence

Marzuki Darasman,

International human rights lawyer

and Member, UN Secretary General’s

Panel of Experts on Sri Lanka, and

Chair, UN Fact-Finding Mission on

Myanmar

Mary McGowan Davis,

Retired Justice, New York State

Supreme Court

Steven R. Ratner,

Bruno Simma Collegiate Professor

of Law, University of Michigan Law

School,

Charles Petrie,

former UN Assistant Secretary

General and leader of the internal

review of the UN’s actions in Sri

Lanka in the last years of the conflict

George Kegoro,

Executive Director of the Kenya

Human Rights Commission

Richard Bennett,

former Chief of Staff to UN

Secretary-General’s Panel of Experts

on Sri Lanka

Philip G Alston,

John Pomeroy Professor of Law,

New York University School of Law

Carlos Castresana Fernandez,

Spanish jurist and prosecutor

Stephen J. Rapp,

US Ambassador-at-Large for Global

Criminal Justice (2009-2015)

Melanne Verveer,

former US ambassador for Global

Women Issues

Geoffrey Robertson AO QC,

Head, Doughty Street Chambers;

First President, UN Special Court for

Sierra Leone

Hon Melissa Parke,

Member, UN Group of Eminent

Experts on Yemen

Chris Sidoti,

Expert Member of the UN Fact-

Finding Mission on Myanmar and

Adjunct Professor, Australian

Catholic University

Maxine Marcus,

Director, Partners in Justice

International

Kathy Roberts,

Co-Director Partners in Justice

International

Toby Cadman,

Co-founder and Head of Guernica 37

International Justice Chambers

Almudena Bernabeu,

International lawyer and Co-founder

of Guernica 37

Mary Burton,

Former TRC Commissioner

Monica Mc Williams,

former Chief Justice for Human

Rights in Northern Ireland.

Alan Martin,

Independent Development Consultant

Bonita Meyersfeld,

Associate Professor of Law,

University of the Witwatersrand

Nic Cheeseman,

Professor of Democracy, University

of Birmingham

Piers Pigou,

former TRC Investigator

Dr Carla Ferstman,

Senior Lecturer, Essex University

Dr Chris Dolan,

Director, Refugee Law Project,

Makerere University and Visiting

Professor at the Transitional Justice

Institute & International Conflict

Research Institute, Ulster University

Beth Van Schaack,

Leah Kaplan Visiting Professor of

Human Rights, Stanford Law School,

Faculty Affiliate, Stanford Centre

for Human Rights and International

Justice

Phil Clark,

SOAS, University of London

Leigh Payne,

St Anthony College, Oxford

University

Haroon Gunn-Salie,

Artist

Val Moothoosamy,

Foundation for Human Rights,

Johannesburg

Enver Moothoosamy,

Foundation for Human Rights,

Johannesburg

Steve Kahanovitz,

human rights attorney

David Forbes,

Film maker

Heinz Klug,

Professor of Law, University of

Wisconsin

Ahmed Mayet,

Foundation for Human Rights,

Johannesburg

Tom Winslow,

Co-founder of the Trauma Centre

for Survivors of Violence and Torture

(South Africa)

Russel Alley,

Executive director of the

Development and Alumni Department,

University of Cape Town

Professor Ron Slye,

Seattle University School of Law

Thomas Unger,

Co-Director of Master in Transitional

Justice, Human Rights and the

Rule of Law, Geneva Academy of

International Humanitarian Law and

Human Rights

Christopher Gevers,

Law School, University of KwaZulu

Natal

Katarzyna Zdunczyk,

Senior Researcher, Foundation for

Human Rights

Judy Seidmen,

Board Member, Khulumani Support

Group (South Africa)

Jenna Coudin,

Lawyer, New York City

Vusi Pikoli,

Former National Director of Public

Prosecutions, South Africa

Bishop Paul Verryn,

Methodist Church of Southern

Africa.

Janet Love,

Vice Chairperson of the Electoral

Commission of South Africa and

former National Director of the Legal

Resources Centre

Kaajal Ramjathan-Keogh,

Director of the Southern African

Litigation Centre

Charles Leonard,

Journalist

Nikiwe Kaunda,

Team Leader: Human Rights, Access

to Justice & Rule of Law, Open

Society Initiative for Southern Africa

Lukhanya Calata,

journalist and author

Nurina Ally,

Executive Director, Equal Education

Law Centre (South Africa)

Catherine Kennedy,

former Director of South African

History Archives

Florencia Belvedere,

Programme Consultant, Public Affairs

Research Institute (South Africa)

Salim Essop,

former academic and anti-apartheid

activist

Gavin Hartford,

former National Organiser, National

Union of Metalworkers of South

Africa

Pat van Heerden,

Filmmaker

Helen Scanlon,

Head of Gender Studies, School of

African and Gender Studies, UCT

Muhammad Zakaria Suleman,

Advocate, Durban Bar

Michael Schmidt,

author and journalist

Jacob van Garderen,

former director of Lawyers for

Human Rights (South Africa)

Chris Nicholson,

author, former judge, founder of

Durban Legal Resources Centre

Tymon Smith,

journalist and author

Phillipa Garson,

journalist and author

Gerald O’Sullivan,

former database manager of the

South African TRC

Nicole Fritz,

CEO, Freedom Under Law, South

Africa

Vasuki Nesiah,

Associate Professor of Practice at

New York University

George Mukundi Wachira,

Adjunct Professor, Public Law,

University of Cape Town

Sufiya Bray,

Advocacy Project Manager, Center

for the study of violence and

reconciliation (CSVR)

Richard Lyster,

former South African TRC

Commissioner

Mark Heywood,

human rights and social justice

activist and editor of Maverick

Citizen

Pablo de Greiff,

Director, Transitional Justice

Program, Center for Human Rights

and Global Justice, School of Law,

New York University, former Special

Rapporteur for Transitional Justice

Penelope (Penny) Andrews,

Professor of Law and Co-Director,

Racial Justice Project

New York Law School

Marlies Stappers,

Executive Director, Impunity Watch

Shirley Gunn,

Director Human Rights Media

Centre, South Africa

Karam Singh,

Corruption Watch, South Africa

Anwar Suleman Jessop,

attorney, Ladysmith, South Africa

Rupert Skilbeck,

Director, REDRESS

Alexander Mayer-Rieckh,

Transitional Justice practitioner