වගකීම් විරහිත වාර්තා කිරීමේ රටාව නිසා වසංගත මර්දනයට බාධාවක්

හත් මසකට ඉහතදීත් වාර්තාකරණය සඳහා මගපෙන්වීම් ලබා දී තිබියදීත් කොරෝනා වසගතය සම්බන්ධයෙන් ඇතැම් විද්‍යුත් මාධ්‍ය ඔස්සේ සිදු කරන වගකීම් විරහිත වාර්තාකරණය නිසා පුද්ගලයන් ප්‍රතිකාර හෝ නිරෝධායනය සදහා ඉදිරිපත් නොවීමේ තත්වයක් මතුවිය හැකි බවට රජය නැවතත් අනතුරු අගවා තිබේ.

වසංගත සමයේ මාධ්‍යවේදීන්ගේ භූමිකාව සම්බන්ධයෙන් දැඩි විවේචන එල්ලවීමෙන් අනතුරුව රජයේ ප්‍රධාන ප්‍රවෘත්ති බලධාරියා පවසන්නේ ඇතැම් මාධ්‍ය, පුද්ගලයන්ගේ පෞද්ගලිකත්වයට හානි වන අන්දමේ දර්ශන විකාශය කිරීම දිගින් දිගටම සිදු කෙරෙන බව නිරීක්ෂනය වී ඇති බවයි.

රජයේ ITN නාලිකාව විසින් දෙවැනි කෝවිඩ් රැල්ලේ පළමු ආසාදිතයන් ලෙස හඳුනාගත් පවුලේ සාමාජිකයන් සම්බන්ධයෙන් ද්වේශය උපදවන ආකාරයෙන් පලකොට තිබූ පුවතක් සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ බරපතල හෙලා දැකීමට ලක් වී සතියක් ගත වීමටත් මත්තෙන් රජයේ ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් නාලක කලුවැවගේ අත්සනින් නිකුත් කර තිබෙන නිවේදනයක ඒ බව සඳහන්ය.

“මේ අවස්ථාවේදී රට තුළ වාර්තාවන කොවිඩ් 19 වෛරසය ආසාදිත හෝ නිරෝධායනයට ලක් කරන හෝ පුද්ගලයන් පිළිබදව ප්‍රවෘත්ති වාර්තාකරණයේදී ඇතැම් විද්‍යුත් මාධ්‍ය ඔස්සේ මෛම පුද්ගලයන් නිරෝධායනය හෝ රෝහල්ගත කිරීම සදහා රැගෙන යන ආකාරය, ඔවුන්ගේ නිවාස හෝ ආශ්‍රිත පරිසරය ආදී එම පුද්ගලයන්ගේ පෞද්ගලිකත්වයට හානි වන අන්දමේ දර්ශන විකාශය කිරීම දිගින් දිගටම සිදු කෙරෙන බව නිරීක්ෂණය වේ. ”

රජයේ ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් නාලක කලුවැව ඔක්තෝබර් 11 ඉරිදා නිකුත් කළ නිවේදනයක වැඩි දුරටත් සදහන් කර ඇත්තේ ඇතැම් අවස්ථාවන්හිදී රෝගීන් හා ආශ්‍රිතයන් යනු සමාජ විරෝධීන් ලෙස හැගෙන ආකාරයට ඇතැම් මාධ්‍ය මගින් කරුණු ඉදිරිපත් කරනු දැකිය හැකි බවයි.

මෙවැනි දර්ශන විකාශය කිරීම මගින් ජනතාව නිසි ලෙස දැනුවත් කිරීමේ කාර්යයට ඵලදායි දායකත්වයක් නොලැබෙන අතරම, සිය පෞද්ගලිකත්වයට හානි වන දර්ශන සමාජගත වීමේ අවදානම නිසා යම් පුද්ගලයන් ප්‍රතිකාර හෝ නිරෝධායනය සදහා ඉදිරිපත් නොවීමේ අවස්ථාද එළඹීය හැකි බව රජයේ අදහසයි.

ආණ්ඩුවට කලින් මතුවූ විරෝධය

බ්‍රැන්ඩික්ස් කම්හලෙන් පුපුරා ගිය දෙවැනි වසංගත රැල්ල සියගණනින් ගොදුරු කර ගැනීමත් සමග කෝවිඩ් රෝගාබාධිතයන් සහ ඔවුන් ආශ්‍රය කළ පුද්ගලයන් අපරාධයක් කළවුන් සේ අවමාන සහගත ලෙස හුවා දක්වා පීඩාවට පත් කොට වාර්තාකරණය වෘත්තීය සමිති වල දැඩි හෙලා දැකීමට ලක්වී තිබිණි.

“මාධ්‍යවේදීන් ඔවුන්ගේ වගකීම් නොතකා ‘ආශ්‍රිතයින්’ මත වරද පැටවෙන අයුරු වාර්තා කිරීම හේතුවෙන් ඇගළුම් සේවක සේවිකාවන් වයිරසය පැතිරවීමේ වාහකයින් යැයි සමාජය හමුවේ දෝස දර්ශනයට ලක්ව ඇත,” යි බ‍්‍රැන්ඩික්ස් කම්හලට එරෙහිව ස්වාධීන පරීක්ෂණයක් පවත්වන ලෙස ඉල්ලා නිදහස් වෙළෙඳ කලාප සහ පොදු සේවා සේවක සංගමය කෝවිඩ් මර්දනය භාර යුද හමුදාපති වෙත ලියා ඇති ලිපියක දැක්වේ.

“විශේෂයෙන් බ‍්‍රැන්ඩික්ස් සේවක සේවිකාවන්ට එල්ල කෙරෙන එවැනි චෝදනා සමග ඔවුන්ට නවාතැන් ගැනීම්, බස් ගමන් යෑම හා කඩ සාප්පු වලට යෑම පවා අවහිර කෙරෙන තත්ත්වයකට පත්ව ඇතැයි එවැනි අසීරුකම් විඳි සේවක සේවිකාවන් සමාජ මාධ්‍ය ජාල ඔස්සේ කරන දුක්ගැනවිලි මගින් හෙළි වන්නේය.”

රෝගය ආසාදනය වූවන් ඉදිරිපත් නොවීමට සහ ඉදිරිපත් වීමට බියක් දැක්වීමට ප්‍රධානම හේතුව ජනමාධ්‍ය මගින් COVID-19 ආසාධිතයන් අපරාධකරුවන් සේ සලකා කරන වාර්තා කිරීම සහ ඔවුන්ගේ පෞද්ගලිකත්වයට හානියක් වන ආකාරයට වාර්තා කිරීම යැයි ශ්‍රී ලංකා තරුණ ජනමාධ්‍යවේදීන්ගේ සංගමය බිය පළකර තිබුණි.

“මෙවර COVID-19 ආසාදනය වීම සම්බන්ධයෙන් ඇතැම් ජනමාධ්‍ය ඇඟලුම් සේවක සේවිකාවන් අගතියට පත්වන ආකාරයෙන් සහ ඔවුන් කෙරෙහි සමාජයේ ද්වේශයක් ඇතිවන ආකාරයෙන් වාර්තා කිරීම් කර තිබෙනු දක්නට ලැබිණි. එමෙන්ම කොරෝනා ආසාදනය වූවන්ගේ සහ ආසාධිතයැයි සැක කරන පුද්ගලයන්ගේ නිවාස පෙන්වමින්, ඔවුන්ට පී.සී.ආර් පරීක්ෂණය සිදු කරන ආකාරය පෙන්වමින් සහ ඔවුන්ගේ මුහුණු පෙන්වමින් වාර්තා කිරීම් සිදු කරන ආකාරය පසුගිය දින කිහිපයේම දක්නට ලැබිණි.”

මෙම නිශේධනාත්මක මාධ්‍ය භාවිතාව කෙරෙහි මේ වන විට විශාල මහජන අප්‍රසාදයක් හා විරෝධයක් ඉදිරිපත් වී ඇති අතර, මෙම අවදානම් අවස්ථාවේ ජනතාවට නිසි ලෙස දැනුවත් කිරීම සදහා “මාධ්‍ය විසින් සිදු කරන සුවිශේෂ සමාජ මෙහෙවරට” ද එය බාධාවක් බව රජයේ ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් අවධාරණය කර ඇත.

මින් ඉදිරියට කොව්ඩ් 19 ආසාදිත බවට සැක කෙරෙන තැනැත්තන් හෝ ඔවුන්ගේ ආශ්‍රිතයන්ගේ පෞද්ගලිකත්වයට හා සමාජ අභිමානයට හානි වන අන්දමේ දර්ශන රූගත කිරීමට හෝ විකාශය කිරීමට ක්‍රියා නොකිරීම සදහා කටයුතු සම්පාදනය කරන මෙන් නාලක කලුවැව සියලු මාධ්‍ය ආයතන ප්‍රධානීන්ගෙන් ලිඛිතව ඉල්ලා තිබේ.

පුද්ගලයන්ගේ පෞද්ගලිකත්වයට හානි වන අන්දමේ දර්ශන විකාශය කිරීම දිගින් දිගටම සිදු කෙරෙන බවට තම නිරීක්ෂණයට ලක්ව ඇති මාධ්‍ය ආයතන මොනවාදැයි නම් නොකිරීමට රජයේ ප්‍රවෘත්ති ප්‍රධානියා වග බලාගෙන තිබේ.

බ්‍රැන්ඩික්ස් කෝවිඩ් පොකුරින් ආරම්භවී දිනපතා සිය ගණනින් රෝගාතුර වන දෙවැනි වසංගත රැල්ල වාර්තා කිරීමේ යෙදෙන මාධ්‍යවේදීන් නිසා වයිරසය පැතිරීමේ අවදානමක් මතු විය හැකි බවටත් රජයේ ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් පසුගිය සතියේ අනතුරු අඟවා තිබුනි.

වාර්තාකරණය ගැන හත් මසකට ඉහතදී දුන් මාර්ගෝපදේශ

කොරෝනා වෛරස් ආසාදිතයන්ගේ සහ නිරෝධායනයට ලක් වන පුද්ගලයන්ගේ ජාතිය ඉස්මතු වන අයුරින් රූපවාහිනී නාලිකා ප්‍රවෘත්ති පල කරන්නට පටන් ගැනීමත් සමග කොවිඩ් 19 පිළිබඳ වාර්තාකරණයේදී අනුගමනය කළ යුතු මාර්ගෝපදේශ ඇතුළත් නිර්දේශ කීපයක් දිවයිනේ ප්‍රධානතම සෞඛ්‍ය බලධාරියා විසින් පසුගිය අප්‍රේල් මාසය මුලදී හදුන්වා දී තිබුනි.

සෞඛ්‍ය සේවා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් විශේෂඥ වෛද්‍ය අනිල් ජාසිංහගේ අත්සනින් යුතුව රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් වරයා වෙත එවකට යොමු කර තිබු නිවේදනයක් මගින් ඉල්ලා තිබුනේ නිරෝධායනයට ලක් කරන පුද්ගලයන්, රෝගීන් සහ මරණ වාර්තාකරණයේදී කිසිවිටකත් ජාතිය සහ ආගම සඳහන් නොකරන ලෙසයි.

සෞඛ්‍ය සේවා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයා හදුන්වා දී ඇති මාර්ගෝපදේශ පරිදි සෑම විටම කොවිඩ් 19 සම්බන්ධයෙන් වාර්තාකිරීම සඳහා සත්‍ය සහ තහවුරු කරන ලද මුලාශ්‍ර පමණක් භාවිත කළ යුතු අතර වෛරසය ආසාදිත පුද්ගලයන් “රෝගීන්” මිස අනෙක් අයට “රෝගය පතුරුවන පුද්ගලයන්” ලෙස හැදින්වීමෙන් වැළැකිය යුතුය.

අවදානමේ ප්‍රමාණය තාක්ෂණික සහ විද්‍යාත්මක කරුණු මත පමණක් පදනම් කරගෙන වාර්තාකරණයේ යෙදිය යුතු අතර විවිධ පුද්ගලයන්ගේ පෞද්ලගික මත සමාජ ගත කිරීමේන් වැළැකිය යුතුය.

නිරෝධායනයට ලක් කරන පුද්ගලයන් සහ රෝගීන්ගේ ඡායාරූප, වීඩියෝපට ඔවුන්ගේ අවසරයකින් තොරව ප්‍රදර්ශනය නොකළ යුතුය.

මිය ගිය අයගේ අවසන් කටයුතු පිළිබද සංවේදී ඡායාරූප හෝ වීඩියෝ පට ප්‍රදර්ශනය කිරීමේදී එම දර්ශන බොඳ කොට භාවිතය වඩාත් යෝග්‍ය බව සෞඛ්‍ය සේවා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් වරයා රජයේ ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාට දන්වා තිබුනි.

ජනතාව තුළ වෛරය ඇති වන ලෙස තොරතුරු වාර්තා කිරීමෙන් වළකින ලෙසද ඉල්ලා සිටින විශේෂඥ වෛද්‍යවරයා කොරෝනා වෛරස් තත්වය ජන මනසට ආතතිය සහ ඉච්ඡාභංගත්වය ඇති වන ලෙස නොව අනාගතය සම්බන්ධයෙන් ධනාත්මක බලාපොරොත්තු සහ එකිනෙකා අතර සහයෝගය ඇති වන ලෙස ප්‍රවෘත්ති සහ දැනුවත් කිරීම් ලබා දෙන ලෙසද ඉල්ලා සිටී.

කොරෝනා වසංගත තත්වයේදී එයට මුහුණ දීම සදහා රජය ගෙන යන වැඩපිළිවෙලට සියළුම මාධ්‍ය මගින් ලබා දෙන විශාල සහාය සදහාද සිය ස්තුතිය පිරිනමන සෞඛ්‍ය සේවා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් විශේෂඥ වෛද්‍ය අනිල් ජාසිංහ ඉහත සදහන් නිර්දේශයන්ගෙන් පරිබාහිරව වාර්තාකරණයේ යෙදීම තුලින් සිදුවන බරපතලම අගතිය ලෙස පෙන්වා දී ඇත්තේ රෝගය ආසාදිත පුද්ගලයන් කොන්වීමට ඇති බිය නිසා නිසි වෛද්‍ය උපදෙස් සහ ප්‍රතිකාර නොගෙන සැඟවී සිටීමට ඉඩ ඇති බවයි.