අතුරුදහන්වුවන්ගේ කාර්යාලය ගැන මහින්දගේ ලිපියට මංගලගෙන් පිළිතුරු

අතුරුදන්වූවන්ගේ කාර්යාලය නීතීමය හෝ අධිකරණමය වගකීම් සහිත ආයතනයක් නොව, සත්‍ය සොයා බැලීමේ පරීක්ෂණ ආයතනයක් බවත් පාර්ලිමේන්තුව විසින් හදුන්වා දෙනු ලබන ආකාරයට අල්ලස් හා දූෂණ කොමිසම, මානව හිමිකම් කොමිසම වැනි සමාජයේ හදුනාගත් ප‍්‍රශ්න පිළිබඳ ප‍්‍රතිචාර දක්වන තවත් එක් ආයතනයක් බව විදේශ කටයුතු අමාත්‍ය මංගල සමරවීර මහතා පවසයි.

අතුරුදන්වූවන්ගේ කාර්යාලය පිළිබඳව හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා සිදුකළ ප‍්‍රකාශයට පිළිතුරක් ලබාදෙමින් විදේශ කටයුතු අමත්‍ය මංගල සමරවීර මහතා නිවේදනයක් නිකුත්කර ඇති අතර එම සම්පූර්ණ ප්‍ර‍කාශය පහත සඳහන් පරිදි වේ.

“මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා විසින් පත් කරන ලද උගත් පාඩම් පිළිබඳ කොමිසම හා පරණගම කොමිසම වෙත උතුරේ හා දකුණේ ගැටුම් නිසා අතුරුදන්වූ දස දහස් ගණනක් පවුල් පැමිණිළි ඉදිරිපත් කරන ලදී.යුද්ධය හමාරව පවතින අද දවසේ වුවද තම දූ පුතුන් අහිමි වූ මව්වරුන් සියලු දුක් කන්දරාවන් දරා ගනිමින් ආණ්ඩුවේ කන්තෝරුවෙන් කන්තෝරුවට පොලීසිවලට හා හමුදා කඳවුරුවලට විස්තර සොයමින් ගමන් කරති. මෙම මව්වරුන්ගේ පවුල් පසුබිම් සුවිශාල ලෙස වෙනස් විය හැක. සමහරුන්ගේ දුවා දරුවෝ එල්.ටී.ටී.ඊ ය විසින් බලහත්කාරයෙන් යුද්ධයට බඳවා ගත්තෝය. තවත් සමහරුන් 1988 – 89 භීෂණ කාලයේදී අතුරුදන් වූහ. තවත් සමහරු යුධ සමයේදී හමුදාවට බැඳී අතුරුදන් වූහ. තවමත් තමන්ගේ දරුවන් අතුරුදන්වූ මව්වරුන් මාතර මාගේ කාර්යාලයට දුක් ගැනවිලි කියමින් පැමිණෙති. එම බොහෝ මව්වරුන් අදටත් විශ්වාස කරන්නේ තමන්ගේ දූ පුතුන් ජීවතුන් අතර සිටින බවයි. එසේ නැතහොත් සිය කටුක අතීතය අමතක කර දැමීමට ප‍්‍රථමයෙන් සත්‍ය වශයෙන්ම තම දරුවන් කොහේදී කුමන ආකාරයෙන් මරණය අත්වූවා දැයි දැන ගැනීමට කැමැත්තෙන් පසුවෙති. රට පුරා අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳව අප විසින් කතා බස් කළ සෑම විටම එම පවුල්වල අය ඉල්ලා සිටියේ අඩු තරමේ තම අහිමි වූ පුතුන්ගේ ඇටකටු හෝ සොයා දෙන ලෙසත් ඉන් පසුව තමන්ට මරණය සිදු වූ බව භාරගත හැකි බවත්ය.

සත්‍ය කොමිසමට අනුව ඔවුන්ගේ මේ මානසික පීඩනය රජය විසින් පළමුවෙන්ම සැළකිල්ලට ගත යුතු කරුණකි. අපට අතුරුදන්වූවන්ගේ පවුල් වෙත සත්‍ය සොයා දීමෙන් ඔවුන්ගේ සිත්වලට සහනයක් ලබා දීමට හැකිය. මහින්ද රාජපක්‍ෂ රජය කාලයේ මේ සියලු ප‍්‍රශ්න සම්බන්ධයෙන් සිදු කළේ ජාත්‍යන්තර ප‍්‍රජාව නොමග යැවීමට මාන බලමින් කරන විජ්ජාවකි. දැන් පරාජයට පත්වී බලය රහිතව සිටින මහින්ද රාජපක්ෂ තම සුපුරුදු අවස්ථාවාදී හැසිරීම මනාව පෙන්නුම් කරමින් දුක් විදින මව්වරුන්ගේ කර මත නැග දේශපාලන වාසි තකා අනාගත පරපුර තවත් වරක් රැවටීමට සැරසේ.

ඔහු විසින් අතුරුදන්වූවන්ගේ කාර්යාලය පිළිබඳ සිදු කරන ප‍්‍රකාශයේ අසත්‍ය තොරතුරු එළිදරව් කිරීමට ප‍්‍රථම මෙම ප‍්‍රශ්නයේ ඉතිහාසය සොයා ගත යුතුය. මහින්ද රාජපක්ෂ වෙත මා විසින් මෑත කාලීනව යැවූ විවෘත ලිපියෙන් හෙළිදරව් කළ පරිදි ඔහු කලක් පාර්ලිමේන්තුවේදී උසාවිවල හා ජිනීවාවලදී අතුරුදන් වූවන්ගේ පවුල්වල දුක් ගැනවිලි වෙනුවෙන් කිඹුල් කදුළු හෙලමින් හඩා වැළපුනේය.

ඇත්ත වශයෙන්ම, 1990 ඔක්තේම්බර් 25 වන දින ජිනීවා සංචාරයෙන් පසුව ඔහු පාර්ලිමේන්තුවේදී අභීතව කතා කරමින් පැවසූයේ ” මේ ආණ්ඩුව මානව අයිතිවාසිකම් ප‍්‍රතික්ෂේප කරන්න හදනවා නම් අපි ජිනීවාවලට නොවෙයි, අවශ්‍ය නම් ලෝකයේ ඕනෑම තැනකට, නැත්නම් අපායට වුනත් ගිහින් ආණ්ඩුවට එරෙහිව ක‍්‍රියා කරනවා. මේ රටේ අහිංසකයන්ගේ දුක් ගැනවිලි ලෝකයේ කොහේ හිටියත් කියන්න ඕන.” යනුවෙනි. එදිනම ඔහු තවදුරටත් පැවසූවේ ” මම මේ රටේ මව්වරුන්ගේ දුක් අඳෝනා රැගෙන ගියා. ඔවුන් ගැන කතා කිරීමට මට නිදහසක් නෑද්ද?.” යනුවෙනි. තවත් අවස්ථාවකදී අතුරුදන් වූවන් දහස් සංඛ්‍යාවක් පිළිබඳ තොරතුරු අඩංගු ලිය කියවිලි 533 ක් ජිනීවාවලට ගෙන යාම සම්බන්ධයෙන් ඔහු ගුවන් තොටුපලේදී අත්අඩංගුවට ගත් අතර ඒ පිළිබඳව ඔහු ගොනු කළ මූලික අයිතිවාසිකම් නඩුවද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේදී විභාග කරන ලදී.

මහින්ද ඔවුන්ගේ දුක් ගැනවිලි ගැන හඬනැගුවා පමණක් නොව, ඔහු ඒ සම්බන්ධයෙන් මුළු ලොවම ක‍්‍රියාකාරී කරවීමෙහිලා සාර්ථක ප‍්‍රතිඵලද ලබා ගත්තේය. ඔහුගේ සංචාරය නිමවීමත් සමඟම ජාත්‍යන්තර ප‍්‍රජාව විසින් ලංකාවට ලැබිය යුතු ආධාර සම්බන්ධයෙන් කොන්දේසි පවා පනවන ලදී. ඒ පාර්ලිමේන්තු විවාදයේදීම කතා කළ ඔහු තවදුරටත් මෙලෙස පුරසාරම් දෙඩීය. ”අපිට ආධාර දෙන රටවලින් ඇහුවා ඇයි ආධාර දෙනකොට කොන්දේසී පනවන්න බැරි ඇයි කියලා. එසේ කරන ලෙස අපි ඉල්ලීමක් කරා. එය තමයි අද ඉටුවී ඇත්තේ. ” මෙම වචනවලින්ම ඔහුගේ ස්වරූපය පිළිබිඹුවන අතර ජනාධිපති ධුරයට පත්වීමෙන් පසු ඔහු දැක්වූ අදහස් හා ඔහුගේ ක‍්‍රියා කලාපය තුළින්ම ඔහු කොපමණ කුහකයෙකු බවට පත්වී ඇති දැයි පෙන්නුම් කෙරෙන හෙයින් මා විසින් එය පුන පුනා අවධාරණය කිරීම අවශ්‍ය නොවේ.

මේ අතීතය දෙස බලන විට ඔහුගේ මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව සියලු කෙරුවාවල් තමන්ගේ දේශපාලන වාසි සඳහා මහජනතාවගේ දුක් ගැනවිලි යොදා ගන්නා ලද කූට උපක‍්‍රමයක් ලෙස පෙනී යයි. 2009 යුද්ධය හමාර වීමෙන් පසුව එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් බන්කී මූන් මහතා සමඟ නිකුත් කරන ලද වගවීම පිළිබඳ ඒකාබද්ධ ප‍්‍රකාශය මෙයට හොඳම උදාහරණයකි. ජිනීවාහි හිටපු තානාපති දයාන් ජයතිලක විසින් මුළු මහත් ජාත්‍යන්තර ප‍්‍රජාව ඉදිරියේම 2009 දී ලබා දුන් පොරොන්දු එම වසරේ ජිනීවා යෝජනාවන්හි දැකගත හැකිය. මෙයාකාරයෙන් කිහිප වතාවක් ප‍්‍රසිද්ධියේ ජාත්‍යන්තරයට ලබා දුන් පොරොන්දු කඩ කරමින් ලංකාවට විරුද්ධව ඇති චෝදනා හුදු ප‍්‍රබන්ධයක් ලෙස ඉවත දමමින් සිදු කළ හැසිරීම රට විශාල ආගාධයකට ඇද දැමීමට පාර කැපුවේය. යුද්ධයේදී අපරාධවලට සම්බන්ධ වූ කිහිප දෙනෙකු ඇත්නම් ඒවා සත්‍යද යන්න සොයා බලා ඔවුන් සිදු කළ වෘත්තීය නොවන ක‍්‍රියාවන්වලට දඩුවම් දී මුළු මහත් හමුදාවේ කීර්තිය රැක ගැනීමට පුළුවන්කම තිබුණි. එසේ නොකොට මුළු මහත් හමුදාවම පාවා දීමට ඔහු කටයුතු කළේය. අතුරුදන්වූවන්ගේ කාර්යාලය පිළිබඳව මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ අවස්ථාවාදී ප‍්‍රකාශයෙන් යම් අයෙකු නොමග ගොස් ඇත්නම් ඔවුනට එක් එක් කරුණ සම්බන්ධයෙන් වෙන වෙනම පිළිතුරු ලබා දෙමින් එහි ඇති ව්‍යාජ බව හෙළිදරව් කිරීමට කැමැත්තෙමි.

01. මෙකී අතුරුහන්වූවන්ගේ කාර්යාලය ශ‍්‍රී ලංකාවේ නීතිය ක‍්‍රියාත්මක කිරීමේ හෝ යුක්තිය පසිදලීමේ ආයතන පද්ධතියේ කොටසක් වන්නේ නැත. මෙය පාර්ලිමේන්තුව විසින් සංස්ථාපිත ස්වාධීන ආයතනයක්වන අතර එයට රජයේ ආයතනවලට බලපාන සාමාන්‍ය නීතී රීතිවලට පිටින් කටයුතු කිරීමට හැකියාව ලැබේ.

යෝජනා කොට ඇති පාර්ලිමේන්තු පනත් කෙටුම්පතේ අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලයට ප‍්‍රධාන කාර්යන් 04 ක් පවරා තිබේ.

I. අතුරුදන් වූවන් පිළිබඳ සොයා බැලීම හා ඔවුන් පිළිබඳව ලේඛණ ගත කිරීම.

II. පුද්ගලයින් අතුරුදන්වීම පිළිබඳ පසුබිම සොයා බැලීම හා ඔවුනට සිදුවූ දේ පිළිබඳ වාර්තා කිරීම.

III. අතුරුදන්වීම් හා අතුරුදන් කිරීම් අවම කර ගැනීම සඳහා බලධාරීන් වෙත යෝජනා ලබා දීම.

IV. අතුරුදන්වීම්වලට ලක්වී ඇති අයගේ පවුල්වලට සහන ලබාදීමේ ක‍්‍රමවේදයක් හඳුනා ගැනීම.

ඉහත වගකීම් අනුව පෙනී යන්නේ අදාළ අයතනය නීතීමය හෝ අධිකරණමය වගකීම් සහිත ආයතනයක් නොව, සත්‍ය සොයා බැලීමේ පරීක්ෂණ ආයතනයක් බවයි. පාර්ලිමේන්තුව විසින් හදුන්වා දෙනු ලබන අතුරුදන්වීම් පිළිබඳ කාර්යාලය අල්ලස් හා දූෂණ කොමිසම, මානව හිමිකම් කොමිසම වැනි සමාජයේ හදුනාගත් ප‍්‍රශ්න පිළිබඳ ප‍්‍රතිචාර දක්වන තවත් එක් ආයතනයක් බවට පත්වේ. අදාළ පනත් කෙටුම්පතේ පහත මූලයන් අඩංගු වේ.

⋆ අතුරුදන්වූවන්ගේ පිළිබඳ කාර්යාලයෙන් හෙළිදරව් කරනු ලබන විස්තර අපරාධ හෝ සිවිල් නීතී ක‍්‍රියාදාමයන් සඳහා අදාළ කර නොගැනීම.

⋆ අනිකුත් ස්වාධීන කොමිෂන් මෙන්ම අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලයද ආණ්ඩු ක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා කවුන්සිලය මගින් පත් කෙරෙන සාමාජිකයින් 07 න් යුක්තය.

⋆ අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලයේ සාමාජිකයින්, නිලධාරීන් හා කාර්ය මණ්ඩලය රජයේ සේවකයන් ලෙස සළකනු ලැබේ.

⋆ අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලයේ සාමාජිකයින්ගේ වැටුප් පිළිබඳ තීරණය කරනු ලබන්නේ පාර්ලිමේන්තුව විසින් වන අතර ඔවුනට ඒකාබද්ධ අරමුදලෙන් ප‍්‍රතිපාදන ලබා දෙනු ලැබේ.

⋆ ආණ්ඩු ක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 154 වගන්තිය යටතේ පැවරෙන බලතල අනුව විගණකාධිපති විසින් අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලයේ විගණන කටයුතු සිදු කරනු ලැබේ.

⋆ යෝජිත කාර්යාලය විසින් පාර්ලිමේන්තුවට වාර්ෂිකව වාර්තා සැපයිය යුතු අතර එම වාර්තා මහජනතාවගේ දැන ගැනීම සඳහා එළි දැක්විය යුතුය.

2. මෙය ‘කාර්යාලයක්‘ ලෙසට හැඳින්වුවද එය සැබවින්ම විමර්ශන සභාවකි. මෙම අතුරුදන්වූන්ගේ කාර්යාලයට සාක්ෂිකරුවන් ගෙන්වා පරීක්ෂා කිරීමටත්, කැඳවුම් නියෝග නිකුත් කිරීමටත්, විභාග පැවැත්වීමටත් බලය ඇත. මෙම ආයතනයේ නිලධාරීන්ට වරෙන්තුවක් නොමැතිව වුවද, ? දවල් ඕනෑම වෙලාවක පූර්ව දැනුම්දීමකින් තොරව, ‘ ඕනෑම පොලිස් ස්ථානයකට, බන්ධනාගාරයකට හෝ ත‍්‍රිවිධ හමුදා කඳවුරකට ඇතුළු වීමටත් විමර්ශනය කිරීම සඳහා ඕනෑම ලියවිල්ලක් හෝ භාණ්ඩයක් තම සන්තකයට ගැනීමටත් බලය ඇත. මෙකී කාර්යාලයට සහයෝගය නොදක්වන ඕනෑම අයෙකුට උසාවියට අපහාස කිරීමේ චෝදනාව යටතේ දඬුවම් කළ හැක.

අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලය සත්‍ය සොයා බැලෙන විමර්ශන ආයතනයකි. මතභේදයන් පිළිබඳ විනිශ්චයන් ලබා දීම එයට සිදු කළ නොහැකිය. යොජිත පනත් කෙටුම්පතේ දැක්වෙන පරිදි ”අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලය විසින් හෙළිදරව් කරන කරුණු,අපරාධ හෝ සිවිල් නඩු ගොනු කිරීමට හේතු සාධක නොවේ. ආයතනයේ මූලික කටයුත්ත වන්නේ යම් අතුරුදන්වූ පුද්ගලයෙකු මිය ගොස් ඇත්ද? නැතිනම් ජීවතුන් අතර ඇත්ද? යන්න සොයා බලා මිය ගොස් ඇතිනම් එය කවදා කුමන ස්ථානයකදී කෙසේ සිදුවී ඇත්දැයි සොයා බැලීමයි. ”

මානව හිමිකම් කොමිසම පාර්ලිමේන්තුවේ පෙත්සම් කාරක සභාව වැනි ආයතනයන්ට ඇති බලතල හා නීතිමය වරප‍්‍රසාදයන් මෙම අතුරුදන්වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලය වෙත ලබා දෙනු ඇත. එසේම සහයෝගය ලබා නොදීම හා නිග‍්‍රහශීලි ලෙස ක‍්‍රියා කිරීම වෙනුවෙන් මෙවැනි පොදු ලක්ෂණ අනික් ආයතනවලද තිබේ. උදාහරණයක් ලෙස පාර්ලිමේන්තු පෙත්සම් පිළිබඳ කාරක සභාවේ බලතල අනුව ” ඕනෑම පුද්ගලයෙකු එය ඉදිරියට ගෙන ඒමට, ඕනෑම පුවත්පතක්, පොතක් හෝ වාර්තාවක් හෝ වෙනත් ලියවිල්ලක් පරීක්ෂා කිරීමට ඉල්ලා සිටීමට හා දේපලවලට ඇතුළු වීමට අවසර තිබේ.” මෙම බලතලවලට අතිරේකව, මෙම මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවට, ” ඕනෑම අවස්ථාවකදී, ඕනෑම රැදවුම් ස්ථානයකට, පොලිස් ස්ථානයකට, බන්ධනාගාරයකට හෝ අධිකරණ නියෝගයක් මත හෝ වෙනත් ආකාරයකින් යම් පුද්ගලයෙකු රඳවා ගෙන ඇති වෙනත් ඕනෑම ස්ථානයකට ඇතුළු වීමටද, අවශ්‍ය වෙතොත් එහි රඳවා ගෙන ඇති පුද්ගලයන්ගේ රඳවාගැනීමේ තත්ත්වයන් පිළිබඳව නිශ්චිත වශයෙන් දැන ගැනීමටද එහි පරීක්ෂණ කටයුතු සිදු කිරීමට හෝ එහිදී හමුවන ඕනෑම පුද්ගලයෙකුගෙන් ප‍්‍රශ්න කිරීමට ද ව්‍යවස්ථාව මඟින් බලය ලබා දී තිබේ.”

(අද)